Dyskursywne funkcje przysłów w języku hausa na przykładzie powieści Magana jari ce (‘Skarb w słowach zaklęty’) Abubakara Imama

Abstract

Magana jari ce autorstwa Abubakara Imama (1937) jest powieścią szkatułkową o rozbudowanym wątku narracyjnym. Sytuuje się ona wśród najwybitniejszych dzieł w kanonie literackim zachodnioafrykańskiego ludu Hausa. Wcześniejsze prace poświecone Magana jari ce koncentrowały się na jej treści i znaczeniu kulturowym (Furniss 1996; Jeż 1989; Piłaszewicz i Jeż 2003), a także stylu (Muhammad 2015).Artykuł skupia się na wskazaniu funkcji dyskursywnych, które pełnią w dziele Magana jari ce przysłowia, odnosząc je do głównych elementów treści i kompozycji powieści oraz jej znaczenia kulturowego. Analiza funkcji przysłów hausa została oparta na postrzeganiu dyskursu jako ustrukturyzowanego użycia języka do przekazywania oraz negocjowania znaczenia w różnych kontekstach, w których zachodzi komunikacja. Przypisanie znaczenia wypowiedziom językowym, określane jako interpretacja (Topczewska 2016) i funkcje semiotyczne tekstu (Czerwiński 2016) są podstawą wnioskowania o cechach dyskursywnych języka utworu literackiego. Analiza pokazuje, że przysłowia służą w Magana jari ce zarówno do organizacji narracji poprzez podział (segmentację) tekstu na rozdziały, jak i ich wewnętrznej struktury. Przysłowia funkcjonują jako ich tytuły; są także elementem strategii komunikacyjnej w dialogach oraz narzędziem przekazu o charakterze abstrakcyjnym. Interpretacja funkcji przysłów hausa w tekście literackim uwzględnia wartościowanie języka i jego cech komunikacyjnych w kulturze Hausa.Magana jari ce, authored by Abubakar Imam (1937), is a story within a story with an elaborate narrative thread. It ranks among the most outstanding pieces in the literary canon of the West African Hausa people. Earlier studies on Magana jari ce focused on its content and cultural significance (Furniss 1996; Jeż 1989; Piłaszewicz and Jeż 2003), as well as style (Muhammad 2015). This paper focuses on indicating the discursive functions performed by proverbs in Magana jari ce, with reference to the main elements of the content and composition of the novel and its cultural significance. The analysis of the functions of Hausa proverbs was based on the perception of discourse as a structured use of language that is used to convey and negotiate meaning in various communicative contexts. Assigning meaning to linguistic utterances, referred to as interpretation (Topczewska 2016) and semiotic functions of the text (Czerwiński 2016), forms the basis for inferring the discursive features of the language of a literary text. The analysis shows that the proverbs used in Magana jari ce shape the narrative, by dividing (segmenting) the text into chapters, and organize the internal structure of each chapter. Proverbs function as chapter titles; they are also used as elements of the communicative strategy in dialogues and as communicative tools for conveying abstract meaning. The interpretation of the functions of Hausa proverbs in a literary text takes into account the evaluation of the language and its communicative features in the Hausa culture.