Director-Focused Identity Problematic in Turkish Theater in the Republican Era

Abstract

Türk Tiyatrosu denilince akıllara ilk olarak geleneksel Türk tiyatrosu gelmektedir. Çünkü geleneksel Türk tiyatrosunun geçmişi yüzyılları bulmaktadır. Çağdaş tiyatronun ya da diğer batı formundaki tiyatronun geçmişi yaklaşık yüz yıl kadardır. Buna rağmen geçen yüz yıl içerisinde batı formundaki tiyatro kökleşerek ve gelişimini sürdürerek yerleşik tiyatro formuna dönüşmüştür. Artık Türk tiyatrosu denildiğinde akıllara gelen bir tiyatro biçimi haline gelmeye başlamıştır. Geleneksel tiyatro örneklerinin yok denecek kadar az olması bu durumun önünü açtığı varsayılmaktadır. 
 Tiyatro tarihi incelendiğinde tiyatro için en önemli gelişmelerden birisi yönetmenliğin tiyatro alanında keşfedilmesidir. Yönetmenliğin keşfi ile tiyatro kısa süre içerisinde yapılan farklı biçim denemeleri, avangart girişimlerle büyük gelişim göstermiştir. Batı tiyatrosu geçmişi binlerce yılı bulan ve bu sürede oluşturduğu formu üzerine yönetmenliği keşfederek yenilikler katmıştır. Bu durum Türk tiyatrosu için geçerli değildir. Türk tiyatrosu ise kökeni yüzlerce yıl geriye dayanan geleneksel tiyatro örnekleriyle temsiller verirken ülkedeki değişen felsefi ve siyasi ortam sebebiyle yeni bir biçime yönelmiştir. Yönetmen tiyatrosunun konuşulduğu bir zaman diliminde gerçekleşen bu değişim bir kimlik sorunsalı ortaya çıkartmıştır. Bu kimlik sorunsalını bir düzleme getirmesi ve tiyatronun evrensel standartlarda temsiller verebilmesi uzun yıllar almıştır. 
 Türkiye’de televizyonlarda yapılan tiyatro benzeri eğlence programları yüksek reytingler alarak büyük rağbet görmektedir. Yapısal olarak incelendiği zaman bu eğlence programlarının geleneksel tiyatro örnekleriyle benzeştiği görülmektedir. Cumhuriyet dönemi Türk tiyatrosunda yaşanan yönetmen odaklı kimlik sorunsalı sonrası yok olmak üzere olan geleneksel tiyatro örnekleri hala güncelliğini ve işlevini korumaktadır. Bu bağlamda geleneksel tiyatronun kimlik sorunsalı içerisinde kültürden kopuşu ve tekrar kullanılabilirliği araştırılacaktır.