Demiryolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik’in Uygulama Alanı ve Yönetmelik Uyarınca Demiryolu Tren İşletmecisinin Sorumluluğu

Abstract

8 Mart 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Demiryolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik, adı sebebiyle yalnızca demiryolu ile seyahat eden yolcuların haklarını düzenlediği izlenimi yaratmaktadır. Ancak yolcu haklarının yanı sıra yolcuların ve demiryolu tren işletmecisinin yükümlülükleri ile demiryolu tren işletmecisinin sorumluluğunu düzenleyen oldukça kapsamlı bir düzenlemedir. Bu çalışmada Yönetmelik’in hangi haller bakımından uygulama alanı bulacağı ve yürürlükte olan diğer mevzuatla, özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminden beri yürürlükte bulunan Rumeli Demiryolları İşletme Nizamnamesi ve Türk Ticaret Kanunu’nun Taşıma Hukukuna ilişkin hükümleri ile ilişkisi ele alınmıştır. Yargıtay’ın 1872 tarihli Nizamname’yi uygulamadığı, yerine TTK hükümlerini uyguladığı tespit edilmiştir. Bu kapsamda Nizamname’yi açıkça yürürlükten kaldıran bir kanunun kabul edilmesi ihtiyacı vurgulanmıştır. Ardından demiryolu tren işletmecisinin yükümlülükleri ve bu çerçevede ortaya çıkan sorumluluğu incelenmiştir. Demiryolu tren işletmecisinin sorumluluğu kapsamında demiryolu tren işletmecisinin yolcunun ölümü ve yaralanmasından doğan sorumluluğuna ilişkin şartlar, bu sorumluluktan kurtulma halleri ve sorumluluğun sınırlandırılması esasları ile bagaj ve eşyanın hasara ya da zıyaa uğramasından sorumluluk ve bu sorumluluktan kurtulmaya ilişkin haller değerlendirilmiştir. Yönetmelik ile öngörülen tüm bu esaslar, yolcu ve eşya taşımaya ilişkin ulusal ve uluslararası düzenlemeler ile karşılaştırılmıştır. İsmi itibariyle yolcu taşımalarını düzenlemek üzere öngörülmüş olan bu Yönetmelik ile demiryolu ile eşya taşımasının düzenlenmesinin yanı sıra demiryolu işletmecisinin sorumluluğu, sorumluluğunun sınırı, ödeyeceği tazminat ve zorunlu sigorta gibi önemli hususların da düzenlendiği tespit edilmiştir. Tüm bu incelemeler ışığında demiryolu ile seyahat eden yolcuların haklarının ayrı bir yönetmelik ile demiryolu tren işletmecilerinin hakları, yükümlülükleri ve sorumluluklarının ise ayrı bir kanun ile düzenlenmesinin daha yerinde olacağı sonucuna varılmıştır.