Cumhuriyet Döneminde Valilik Binalarıyla Bağlantılı Kentsel Mekanlarda-Meydanlarda Biçimsel, İşlevsel ve Mekânsal Dönüşümlerin Kamusallık Üzerine Etkileri

Abstract

Cumhuriyet döneminde kamu binası-meydan ilişkisi bağlamında gelişen kamusal mekan ve meydanlardaki değişim ve dönüşümlerin, valilik binaları ve ilişkili oldukları kentsel mekanlar / meydanlar üzerinden incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışma Cumhuriyet’in başlangıcındaki mevcut 55 ilin valilik binalarıyla sınırlandırılmıştır. Öncelikle illerin eski valilik binaları ve mevcut valilik binalarıyla ilişkili oldukları kentsel mekanlara ve meydanlara ait niteliksel ve niceliksel analizler yapılmıştır. Daha sonra valilik binaları ve yakın çevrelerindeki kentsel mekanlarda / meydanlarda ortaya çıkan biçimsel, işlevsel değişimler, bina-meydan ilişkileri ve kamusallık özelliklerine ait dönemsel bulgular ortaya konmuştur. Elde edilen sonuçlara göre valilik binalarının yerinin değişmemesi ya da değişmesinin kentsel mekanlarda ve bina - meydan ilişkilerinde farklı dönüşümlere ve değişimlere neden olduğu anlaşılmıştır. Cumhuriyet döneminde kentlerin biçimlenmesinde etkili olan kent meydanı - valilik binası ilişkisinin kent merkezlerinde konumlanan ve yeri değişmeyen valilik binalarının yakın çevrelerindeki kamusal mekanların nicelik ve nitelik olarak zenginleşmelerini desteklediği görülmüş, yeri değişen yeni valilik binalarının kent merkezlerinden uzaklaşmalarının kamusal mekan oluşumunu olumsuz yönde etkilediği sonucuna varılmıştır.