Çevre Psikolojisi, Mimarlık ve Sinema İlişkisi Üzerinden Bir Filmin Analizi: Soylent Green

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sinemasal mekânın şekillenmesinde çevre psikolojisi, mimarlık ve sinema ilişkisini mekânsal analiz ve okumalarla irdelemek; bu kurgusal mekânların niteliğini etkileyen çevre psikolojisi kavramları kapsamında inşa edilecek distopik kent ve mekân tasarımları hakkında bir öngörü oluşturmaktır. Bu kapsamda, fiziksel çevre ve insan davranışı arasındaki karşılıklı ilişkilerin incelenmesine yönelik çevre psikolojisi araştırmalarının önem kazandığı dönem ile eş zamanlı olarak 1973 yılında gösterime girmiş olan Soylent Green distopik filmi üzerinden; kullanıcının öz-değer deneyimlerini gerçekleştirdiği kişisel alan, davranış ortamındaki faaliyet çeşitliliği ve yükümlülüğüne yönelik kalabalık, yoğunluk ve alansallık kavramları ile bu ortamlar içindeki statünün nasıl korunabildiğine dair mahremiyet kavramları tümdengelim yöntemiyle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, sinema ve mimarlığın sadece zamansal ve mekânsal yapıları nedeniyle değil, aynı zamanda her iki disiplinin de temelde yaşam alanıyla iç içe olması ve çok çeşitli yaşam imgelerini bir araya getirme çabalarıyla da ilişkili olduğu görülmüştür. Mekânsal davranış ve çevresel bilgi etkileşiminin sinemasal ortama yansımasının, duygusal deneyimler ve sosyal gelişmelerle de ilişkili olduğu desteklenmektedir.