Contemporary psychoanalytic account of gender and sexual diversity in the theory of Jean Laplanche

Abstract

W niniejszym artykule zaprezentowana została koncepcja „seksualnego” Jeana Laplanche’a jako propozycja teorii psychoanalitycznej adekwatnej do zachodzących współcześnie przemian w rozumieniu płci i seksualności człowieka oraz do potrzeb nowego rodzaju pacjentów w gabinetach psychoterapeutycznych. Pierwsza część pracy składa się z analizy ewolucji pojmowania seksualności w klasycznej teorii freudowskiej, a następnie przez anglosaskich kontynuatorów Freuda, reprezentujących współcześnie główny nurt psychoanalizy. Ukazane zostaje napięcie pomiędzy emancypacyjnym potencjałem psychoanalizy, a skłonnościami psychoanalityków do konstruowania wykluczających norm opartych o konwencje społeczne lub nieaktualne teorie, współcześnie powszechnie krytykowanych. Drugą część stanowi krótkie wprowadzenie do metapsychologii Jeana Laplanche’a oraz przedstawienie, w jaki sposób nieświadome ujęte w ramach ogólnej teorii uwiedzenia może stanowić konstrukt teoretyczny umożliwiający lepsze rozumienie genezy identyfikacji z płcią, wyboru obiektu popędu i innych kwestii mających kluczowe znaczenie w pracy nie tylko z pacjentami różnorodnymi seksualnie lub płciowo. Laplanche wyznacza indywidualne seksualne nieświadome jako właściwy obszar psychoanalitycznego badania i oddziaływania terapeutycznego. Poprzez tę koncepcję jego teoria wykracza poza opozycję tego, co wrodzone i tego, co społeczne, w obszarze płci znaną jako dualizm płci biologicznej i społeczno-kulturowej (gender). Popęd mający swoje źródło w enigmatycznej wiadomości dorosłego innego poprzedza i warunkuje instynkt seksualny, sprawiając, że wszelkie tożsamości konstruowane w oparciu o tę sferę życia są skazane na częściowe niepowodzenie.