Color Names with Compound Verbs in Turkish

Abstract

Türkçede renkler üzerine yapılmış pek çok çalışma bulunmaktadır. Orhun yazıtlarından günümüze bu konu yerli ve yabancı araştırmacılar tarafından farklı sahalarda çeşitli yöntemlerle ele alınmış bildiri, makale, kitap, sözlük ve tez boyutunda incelenmiştir. Türkiye Türkçesinde renklerin sayısı, yazılı ve sözlü dilde kullanım özellikleri ve sistematiği, atasözü ve deyimlerdeki kullanımı, biçim, anlam ve kavram boyutu, yer, kişi, hayvan (at donu ve nişanları), bitki ve nesne adlarında kullanımı, söz varlığına katkıları, Türk lehçelerindeki kullanımı, inanış ve geleneklerdeki kullanımı, şiir ve romanlarda kullanımı, ödünçlemeler, yapım ekleri edebiyat, tarih, sosyoloji, gastronomi, psikoloji, tıp vb. alanlardaki kullanımı bunlardan yalnızca birkaçıdır. 
 Türkiye Türkçesi, bugün eksik ve tamamlanması gereken bazı kısımları olmakla beraber 7.158 madde başından oluşan küçümsenmeyecek nitelikte bir söz varlığını barındıran Türkçede Renkler Sözlüğü’ne (Eminoğlu, 2014) sahiptir. Temel söz varlığı içerisinde yer alan ve ait olduğu dili zenginleştirici unsurlardan biri olan renk adları, adbilim çerçevesinde ele alınıp incelenmekle birlikte birleşik fiillerle kullanımları yönünden Türkçede incelenmemiştir. Bu çalışmada Tarihî Türk lehçelerinde renklerin hangi birleşik fiiller ile birlikte kullanıldığı ve kullanım özellikleri üzerinde durulmuş, ayrıntılı bir şekilde incelenerek değerlendirilmiştir.