Abstract
Osmanlı Devleti, ülke sınırları içeresinde yaşayan zimmî statüsündeki gayrimüslimlerden kendilerine sunulan güvenlik ve himaye karşılığında cizye adı altında bir vergi almaktaydı. Temeli İslam hukukuna dayanan bu vergi; İmparatorluğunun eyalet dâhilinde bulunan kaza, nahiye, köy ve mezralarında yaşayan kanunlarda belirtilen şartlara haiz gayrimüslimlerden nakit olarak tahsil edilmekteydi. Osmanlı maliyesi için en önemli gelir kaynaklarından biri olan bu verginin kayıt altına alınması ve vergi mükelleflerinin tespiti amacıyla belirli dönemler halinde vücuda getirilmiş pek çok cizye defteri bulunmaktadır. Araştırmamıza konu olan 17. yüzyıl sonlarına doğru tertip edilmiş Siirt kazasına ait iki cizye defteri değerlendirilmiştir. Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşiv kataloğunda bulunan 3409 numaralı defter 1690/91 (H.1102) yılına, 3640 numaralı defter ise 1694/95 (H. 1106) yılına aittir. Bu iki defterin yanında gayrimüslimlerin kayıt altına alındığı 16. yüzyıla ait tapu tahrir kayıtları da incelenerek her iki yüzyıldaki nüfus değişimleri ve bu değişme neden olabilecek siyasi sosyal ve ekonomik nedenler ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Sign-in/Register to access full text options 
Free) 
Talk to us
Join us for a 30 min session where you can share your feedback and ask us any queries you have
Schedule a call
