Chronic disease profiles of caregivers of geriatric patients and attitudes and behaviors to their chronic diseases

Abstract

Amac: Calismamizda Saglik Bilimleri Universitesi Ankara Numune Egitim ve Arastirma Hastanesi Evde Saglik Hizmetleri Birimi’ne kayitli geriatrik hasta grubuna bakim veren (BV) kisilerin kronik hastalik durumlarinin, eger bir hastaligi varsa kendi kronik hastaliklarini yonetebilme durumlarinin ve BV profilinin ortaya konulmasi amaclanmistir. Gerec ve Yontem: Arastirmamiz kesitsel, tanimlayici, gozlemsel tipte bir arastirmadir. Calismamiza Evde Saglik Hizmetleri Birimi’ne kayitli 65 yas ve ustu halen aktif hizmet alan tum hastalarin, calismaya katilmaya gonullu olan bakim verenleri dahil edilmistir. Orneklemimiz calisma evrenimizin tamamidir. Evde Saglik Hizmetleri Birimi’ne kayitli bakim verilen geriatrik hasta grubunun sosyodemografik, kronik hastalik ve klinik durumlari ile ilgili bilgileri Aile Hekimligi Klinigi tarafindan olusturulmus olan hasta dosyasi arsivinden alinmistir. Ayrica BV’lerin durumunu sorgulayan calismaya ozgu yapilandirilmis bir anket formu arastirmacilar tarafindan Aile Hekimligi Kliniginde yapilan akademik konseylerde tartisilarak hazirlanmistir. BV kisiler hakkindaki bilgiler bu anket formu kullanilarak rutin evde saglik hizmetleri kapsamindaki gorusmelerden elde edilmistir. Bulgular: Evde saglik hizmetleri birimine kayitli 65 yas ve ustu hasta sayisi 350 olarak belirlenmis olup calismaya katilmayi kabul eden 213 BV calismaya dahil edildi. Bunlarin yas ortalamasi 58,2±12,4’tur. En kucuk BV’nin yasi 24 iken en buyuk 95’ti. BV’lerin %81’i aileden bir akraba, %13’u yabanci uyruklu ucretli bakici ve %6’si da T.C. vatandasi olan ucretli bakiciydi. Egitim durumlari ise %41’i universite, %23’u lise, %31’i ilkokul mezunuydu ve %5’inin okuma yazmasi yoktu. BV’lerin tamamina yakini kadindi. BV’nin %51’inde en az bir kronik hastalik vardi (n=109). En fazla kronik hastalik sayisi 5’ti. Bunlarin 66’sinda hipertansiyon, 28’inde diabetes mellitus, 21’inde guatr, 12’sinde koroner arter hastaligi, 8’inde kanser vardi. Kronik hastaligi olanlarin %95’i tedavisini duzenli aliyordu. BV’lerin kronik hastaligi olanlarin %77’si tibbi kontrollerine duzenli gittigini belirtti. Duzenli gitmeyenlerin %36’si kendi ihmali oldugunu, %60’i ise hasta bakimi ile ilgilendigi icin kontrollerine duzenli gidemedigini belirtti. Baktiklari hastalarin sahip oldugu kronik hastalik sayisi ortalamasi ise 3,1±1,3’tu. Bakim verilen hastalarin %39’u tam bagimli, %49’u yari bagimli, %12’sinin ise bagimsiz oldugu saptandi. Tedavisini duzenli alamayan BV’lerin hepsinin baktigi hastasi tam bagimliydi. Kontrollerine duzenli gitmeyenlerin %92’sinin hastasinin yataga tam veya yari bagimli oldugu goruldu. Sonuc: Calismamizda BV’lerin cogu aileden biriydi ve BV’lerin yarisinda en az bir kronik hastalik mevcuttu. Bu hizmete baslayan BV’lerin zamanla bakim hizmeti yuku agirlastikca kendi kontrollerini aksatabilmekteydi. Ancak kendi kontrol ve ilaclarini aksatsalar bile bakim verdikleri kisinin ilaclarini aksatmamaktaydilar. Evde saglik hizmetleri planlanirken bu kisiler de unutulmamali ve saglik durumlari onemsenmelidir.