Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi Kapsamında Göç Olgusunun Orta Asya Güvenliğindeki Rolü

Abstract

Göç olgusu, küreselleşmenin etkisiyle geçmişe kıyasla artış göstermektedir. Bu artış, Orta Asya'nın temel dinamiklerinden biri haline gelmiştir ve bölge ülkeleri için çeşitli anlamlar taşımaktadır. Orta Asya'daki devletlerin politik ve ekonomik kırılganlıkları ile coğrafi yapının geçirgenliği, göç olgusunu bölgenin güvenliğini olumsuz etkileyen faktörler arasına dahil etmektedir. Yasadışı göç, uluslararası düzeyde de etkili olup insan, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı gibi sorunlara yol açmaktadır. Özellikle sınır güvenliğinin yetersizliği ve ülkeler arası iş birliğinin zayıflığı, Orta Asya'daki göç trafiğini artıran faktörler arasında yer almaktadır. Bu durum, sadece bölgedeki aktörlerin değil, aynı zamanda uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum örgütlerinin de önemli roller üstlenmelerini gerektirmektedir. Bu çalışmada Orta Asya'nın göç sorunu, Kopenhag Okulu temsilcilerinden Barry Buzan ve Ole Waever’in geliştirmiş oldukları Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi (BGKT) çerçevesinde incelenmiştir. Bu teori çerçevesinde, aynı bölgede bulunan, coğrafi yakınlık içinde olan ülkelerin güvenlik sorunları bakımından birbirleriyle ilişki içinde oldukları savunulmaktadır. Çalışma, Türkçe, Rusça ve İngilizce literatürlerden derlenen verilerin analiziyle şekillenmiş ve medya haberleri ile uluslararası örgüt raporları da dâhil edilerek zenginleştirilmiştir. Bu araştırma, göç olgusunun Orta Asya'daki güvenlik dinamiklerini anlamak, BGKT’nin Orta Asya bölgesinde göç olgusu temelinde güvenlik kompleksi oluşturmak için elverişli olup olmadığını test etmek ve daha etkili güvenlik politikalarının geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır. Göç olgusunun bölgenin güvenliği üzerindeki etkilerini daha derinlemesine anlamak, bölge ülkelerinin bu alandaki politika ve stratejilerini daha etkili bir şekilde yönlendirmelerine yardımcı olabilir.