Bir Siyasi Hiciv Örneği Olarak Terry Pratchett’ın İlginç Zamanlar Romanı

Abstract

Toplumu bulunduğu yerden daha ileriye götürmek amacıyla yapılan nükteli eleştiriler olan hiciv yüzyıllardır edebiyat ile iç içe geçmiş bir gelenek olarak tanımlanabilir. Hicvin önemli bir parçası olan siyasi hicvin ise toplumsal eleştirilerin ön plana çıkmasıyla karakterize olan modern hicivle geliştiği düşünülmektedir. Siyasete ve dolasıyla topluma yapılan eleştirilerin edebi metinler aracılığıyla insanlara ulaşması edebiyatın bu noktadaki önemini vurgular niteliktedir. Eleştirilerin fantastik bir dünyada yapılması ise okuyucuların kendilerini romandan soyutlamaları sebebiyle onların ilgilisini daha çok çekebilir ve verilen mesajlar çok daha net anlaşılabilir. Okuyucular fantastik bir dünyada meydana gelen olayları gerçek dünyamıza ait önyargılar, inanışlar ve siyasi ideolojilerin etkisi altında kalmadan değerlendirme imkânı bulabilirler ve bu sayede gerçek dünyamıza ilişkin konulara da daha farklı bir pencereden eleştirel bir bakış açısıyla bakabilirler. Günümüzde hiciv ve fantezi edebiyatı bir arada anıldığında akla gelen ilk isimlerin başında İngiliz yazar Terry Pratchett bulunmaktadır. Kırk bir romandan oluşan Diskdünya romanları serisinde bir yandan fantastik ögeleri kullanıp ilgi çekici hikayelerini anlatırken diğer yandan onun topluma, siyasete, çevreye ve ekonomiye yönelik hicivlerini içeren mesajlarını romanlarının satır aralarında bulmak mümkündür. Bu çalışmada yazarın Diskdünya serisinden seçilen İlginç Zamanlar adlı romanındaki siyasi hicvin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu incelemeleri yaparken Feinberg’in ileri sürdüğü hiciv tekniklerinden beklenmedik dürüstlük, beklenmedik olay ve ironi gibi teknikler kullanılmış, yazarın kelime seçimi göz önünde bulundurulmuş ve romandan verilen alıntılar ile bu tekniklerin romanda nasıl kullanıldığı gözler önüne serilmiştir.