Bir Siyasal İmkan Olarak Anayasayı Tartışmak: 1990’lı Yıllarda İslamcılık Söylemi

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de 1990’lı yıllarda İslamcılık söyleminin yürüttüğü anayasa tartışmalarına odaklanmaktadır. Bu doğrultuda Altınoluk, Panel, Yeni Zemin ve Yörünge dergilerinden elde edilen yazılardan hareketle, İslamcılık söyle- minin anayasa ile ilişkisi irdelenmektedir. Çalışmanın birinci ve ikinci bölümlerinde İslam siyaset teorisinde anayasanın yeri ve İslamcılığın tanımlanmasına ilişkin kavramsal ve teorik tartışmalarla birlikte İslamcılık söyleminin Türkiye’de kuruluşundan itibaren geçirdiği çeşitli dönemler incelenmektedir. Buna göre İslam siyaset teorisinde anayasa; Kur’an, sünnet ve İslam devleti etrafında Allah’ın egemenliğini tesis etmek için bir araç olarak değerlendirilmektedir. İslamcılık söyleminin Türkiye izleğine bakıldığında ise anayasa, 1960 ve 1980 yılları arasında Allah’ın egemenliği, İslam devleti gibi temalarla tartışılırken 1990’lı yıllarla birlikte Allah’ın egemenliğini tesis etmekten ziyade ulus devlet içerisinde bir siyasal arayış olarak ortaya çıkmaktadır. Bu minvalde İslamcılık söylemi için 1990’lı yıllarda anayasayı tartışmak, büyük ideallerini gerçekleştirmekten ziyade kendi yerini makul kılarak siyasal ve toplumsal düzen içerisinde konumlanma girişimleridir. Çalışmanın son bölümünde ise bahsedilen dergilerdeki anayasa tartışmaları; “toplumsal mutabakat”, “temel hak ve hürriyetler” ve “laiklik ve devletin dini denetimi” olmak üzere üç başlık altında tasnif edilerek İslamcılık söyleminin anayasa tartışmalarına hangi bağlamlarda katıldığı ortaya çıkartılmaktadır.