Bazı Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Çeşitlerinin Önemli Kalite Özelliklerinin Tespiti Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Bu denemede, Kahramanmaraş şartlarında yetiştirilen 10 farklı yağlık ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşidinde kalite özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma Kahramanmaraş Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsüne ait deneme arazisinde 2016 yılında yürütülmüştür. Denemede materyal olarak Coral, 13 TR 001, P64G46, Saray, LG 5580, Bosfora, SY Cadix, Goldsun, P 64LL 05, Tarsan 1018 yağlık ayçiçeği çeşitleri kullanılmıştır. Denemede, yağ oranı, miristik asit, palmitik asit, palmiteloik asit, heptadesenoik asit, stearik asit, oleik asit, linoleik asit, linolenik asit, araşidik asit, eikosenoik (gadoleik) asit, behenik asit ve lignoserik asit oranları, yağ stabilite değerlerinden O/L (oleik asit/linoleik asit) oranı, iyodin değeri ((%P x 1.001) + (%O x 0.899) + (%L x 1.814)), yağ kalite faktörlerinden U/S (doymamış yağ asitleri/doymuş yağ asitleri) oranı, yüz dane ağırlığı ve dane verimi incelenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, İncelenen özellikler bakımında çeşitler arasındaki farklılıkların tümü önemli bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar, çeşitlerin yağ oranının %38.12-%43.55, oleik asit içeriğinin %46.96 - %86.38, linoleik asit içeriğinin %7.45 - %44.92, linolenik asit içeriğinin %0.205 - %0.307, dane veriminin ise 1782 kg ha-1 - 3178 kg ha-1 arasında değiştiğini göstermiştir. Yağ oranı % 43.55 ile en yüksek olan Tarsan 1018 çeşidinde stearik asit (%4.202) ve linolenik asit (%0.307) en yüksek bulunurken, U/S oranı (%8.81) ve dane verimi (1782 kg ha-1) en düşük bulunmuştur. P64G46 çeşidinde dane verimi (3178 kg ha-1), linoleik asit (% 44.92) ve İD (123.79) en yüksek bulunmuş, yine 13 TR 001 çeşidinde ise heptadesenoik asit (%0.099), oleik asit (%86.38), eikosenoik asit (%0.224), lignoserik asit (%0.340), O/L oranı (%11.71) ve U/S oranı (%11.93) en yüksek bulunmuştur.