BAYBURT ALEVÎLİĞİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Abstract

Alevîlik denildiğinde yeknesak toplum düşünülmesine rağmen birçok şehre ve bölgeye yayılmış Alevîliğin, birbirinden farklı düşüncelere sahip olduğu araştırmalar sayesinde gün yüzüne çıkmaktadır. Kültürü ve inancı yaşayan ve yaşatan kesimlere yönelik çalışmalar hem özgünlük yönünden hem de pratikteki yansımaları görebilmek açısından oldukça önem taşımaktadır. Bayburt nüfusunun çoğunluğunu Sünnî-Hanefî kesim temsil etmekte, küçük bir kısmını ise Alevîler oluşturmaktadır. Bayburt’ta yaşayan Alevîler bilimsel çalışmalara konu olmamıştır. Bu çalışma ile Bayburt ilinde bulunan 8 Alevî köyünde yaşayan insanların Alevî inancıyla kültürel ve toplumsal bağlarının ortaya konulması, Sünnî halk ile iletişim biçiminin değerlendirilmesi ve gelecek kuşaklara inancın aktarılması gibi pek çok soruya cevaplar aranmıştır. Yöntem olarak nitel araştırma metodu, mülakat tekniği kullanılmıştır. Bu bağlamda Bayburt’ta bulunan Alevî köyler ziyaret edilmiş, buradaki insanlarla gerçekleştirilen mülakatlarla dini yaşam, inanç ve kültürlerine dair bilgiler katılımcılardan elde edilmiştir. Çalışmamızda mülakat tekniğine uygun olarak Alevîlerin tecrübeleri, kendilerini nasıl yorumladıkları, dünyalarını nasıl inşa ettikleri, deneyimlerine nasıl bir anlam yükledikleri anlamlandırmaya çalışılmıştır. Çalışma sonucunda Bayburt Alevîliğinin yalnızca ziyaretgah gibi yerlerde dua edilen, ibadet ve erkandan kopulan, yeni nesillere aktarımında oldukça sorunlar barındıran bir durumda olduğu, kültürün ve inancın yok olma riskiyle karşı karşıya kaldığı tespit edilmiştir.