Basra Şehrinin Kurucusu Utbe b. Gazvân'ın Hayatı ve Faaliyetleri

Abstract

Hz. Muhammed’in (s.a.v.) tebliğ ettiği İslâm mesajı, Mekke toplumunun farklı kesimlerine mensup bazı kimseler tarafından olumlu karşılık bulmuştu. Bu çağrıyı ilk kabul edenler arasında Utbe b. Gazvân da yer almaktaydı. Mekke’de bu daveti kabul edenler, baskı, işkence ve öldürülme ile karşı karşıya kaldıkları gibi hicret etmek zorunda da bırakıldı. Utbe, yaşanan bu zorlu süreçte Hz. Muhammed ile beraber hareket etti. Hicret kaçınılmaz hale geldiği zaman Hz. Muhammed’den sonra Medine’ye yerleşti. Hicretin ikinci yılında savaşmaya dair izni alan Müslümanların safında okçu vasfıyla birçok gazve ve seriyyeye katıldı. Hz. Muhammed’in vefatından sonra ise Ömer b. Hattâb’ın halifeliği döneminde fetih hareketlerine katıldığı gibi, Basra Şehri’nin kurucu valisi olarak da görev yaptı. Daha önce yeni bir şehir kurma deneyimi olmayan Müslümanların kurduğu ilk şehir olan Basra, bu açıdan önem arz etmektedir. Utbe b. Gazvân’ın hayat hikâyesinin bilinmesi, aynı zamanda Müslümanların şehir kurmalarına dair perspektifin anlaşılması noktasında da katkı sunacaktır.