Baskı Feshi ve Türk İş Hukuku’nda Uygulanabilirliği

Abstract

Baskı feshi, bir işçinin işten çıkarılması amacıyla üçüncü kişiler tarafından yapılan baskı sonucunda iş sözleşmesinin feshedilmesidir. Türk İş Hukuku’nda baskı feshi kavramından, iş sözleşmesinin sona erdirilmesi için işverence yapılan baskı sonucu, işçi tarafından gerçekleştirilen fesih anlaşılmaktadır. Diğer taraftan Alman İş Hukuku’nda baskı feshi, gerçek olmayan baskı feshi ve gerçek baskı feshi olarak ikiye ayrılır. Gerçek olmayan baskı feshinde, üçüncü kişiler tarafından işverene yapılan baskı, işçiden kaynaklanabilecek geçerli ya da haklı bir nedene dayanmaktadır. Üçüncü kişilerin yaptığı baskı, işverenin kararını etkileyen bir unsur olmakla birlikte tek başına feshin nedeni değildir. Gerçek baskı feshinde ise üçüncü kişiler tarafından işverene yapılan baskı, feshin nedenini oluşturmaktadır. Bu baskı dışında, fesih için bir neden yoktur. İşveren, sadece üçüncü kişinin baskısı sonucunda feshi gerçekleştirmektedir. Gerçek baskı feshinin birtakım şartları bulunmaktadır. Bu şartlar şu şekilde sıralanabilir: işverene yapılan baskının ciddi olması, işverenin baskıyı ortadan kaldırabilmek için gerekli çabayı göstermesi, baskının ciddi bir ekonomik zarar doğurabilecek olması ve işverenin son çare (ultima ratio) olarak fesih yoluna başvurmasıdır. Üçüncü kişinin ciddi baskısını ve oluşabilecek ciddi ekonomik zararı ortadan kaldırabilecek hiçbir yol kalmamışsa iş sözleşmesi feshedilmelidir. Türk Hukuku’nda gerçek baskı feshinin, Alman Hukuku’ndaki görüşlerden hareketle işletme gereklerine dayanılarak yapılan bir fesih olduğu kabul edilebilir. Zira işverenin baskıya karşı gelmesi hâlinde yaşayabileceği ekonomik zarar, işletmesinin geleceğini etkileyebilir. Baskı feshi geçerli nedene dayanan bir fesih olarak ele alınırsa, işçinin iş sözleşmesi sona erdirildiğinde şartları oluşmuşsa ihbar ve kıdem tazminatı alacağı kabul edilmelidir. Ayrıca işçiye ek bir menfaatin sağlanması gerekip gerekmeyeceği tartışılabilir. Son olarak, baskı feshinde ise fesih bildirimi için süre, baskıya başka bir şekilde karşı konulamayacağı andan itibaren başlamalıdır.