As an Interpreter: Münif Pasha

Abstract

On dokuzuncu yüzyılda Batı ile artan ilişkiler sonucunda tercüme faaliyetleri oldukça önem kazanmaya başlamıştır. Bilhassa Tanzimat döneminde dil öğrenmeye büyük bir teveccüh gösterilmiş kimisi devlet eliyle açılmış olan Tercüme Odası’na giderken, kimisi de yurtdışında eğitim alma ve kendini geliştirme yolunu tercih etmiştir. Yazılı basının gelişmesiyle birlikte kendini yetiştirmiş olan Osmanlı aydınları dönemin gazete ve dergilerinde bir taraftan Türkçe yazılar kaleme alırken bir taraftan da Batı’da yayımlanmış çeşitli eserlerden tercümeler yapmaya başlamışlardır. Başta Arapça ve Farsça olmak üzere Fransızca, Almanca, İngilizce bilen ve ömrünün sonlarına doğru Çince öğrenmeye başlayan Münif Paşa da tercüme noktasında çok yönlü bir kişilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, Münif Paşa eliyle çıkarılan ilk bilim ve fen dergisi olarak kabul edilen Mecmua-i Fünun’da ve dönemin diğer süreli yayınlarında yaptığı tercümeler üzerinden Münif Paşa’nın tercüme programı analiz edilecek ve onun yapmış olduğu tercümelerin kültür dünyamıza katkıları incelenecektir. Çalışmada kullanılan bilgiler, çoğunlukla Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi’nde bulunan evraklar ve dönemin süreli yayınlarından elde edilmiştir.