Aristoteles ve Heidegger’de Theoria Perspektifinden Varlık

Abstract

Varlık meselesini sistematik bir şekilde ele alan Aristoteles varlık olmak bakımından varlığı sorgulamış ve onu diğer var olanlardan ayırt ederek var olanların farklı şekillerde dile getirilebildiğini ifade etmiştir. İlk Felsefe’de bilginin nedenlerin anlaşılması olarak kabul edilmesi ve bilmenin theoria yani temaşa ile ilişkilendirilmesi varlık hakkında bilgi sahibi olmanın da temaşa ile bağlantılı olarak düşünülebileceği belirtir. Aristoteles düşüncesinde temaşanın pratik olanla birlikte bulunması onu ahlakla ilişkili hale gelir. Heidegger de benzer şekilde varlığı var olanlardan ayırt etmiştir. Ancak Heidegger Aristoteles de dahil olmak üzere bütün metafiziği varlığı bir var olana indirgediği ve asıl varlık sorusunu unuttuğu gerekçesiyle eleştiriye tâbi tutar. Yöntem olarak benimsediği fenomenoloji aracılığıyla Heidegger unutulan varlık sorusunu Dasein’dan hareketle ele alır. Aristoteles’te varlık sorgulaması temaşa temelinde gerçekleşen nedenlerin bilgisi olarak karşımıza çıkarken fenomenolojik yöntem esasında bu, Dasein hermeneutiği olarak gizini-açma şeklinde sunulur. Bu minval üzere çalışmanın amacı, Aristoteles ve Heidegger’in varlık anlayışlarını benzeşen ve farklılaşan yönleriyle ele almaktır. Bu amaç doğrultusunda, theoria perspektifinden varlık ve ona dair bilgi edinmenin theoria temeline dayanan pratikle ilişkisini görmeye çalışacağız. Bu yaklaşım, filozofların ontoloji, epistemoloji ve ahlakın birbirleriyle nasıl ilişkilendiğini gösteren düşünce yapılarını ortaya koyacaktır.