Antik Kaystros Vadisi'nde Yerel Aristokratlar ve Mezar Heykellerine Yansımaları: Tire Müzesi'nden Oturan Kadın Heykelleri

Abstract

Bu makalenin amacı Tire Müzesi’nde yer alan, Tire’nin Işıklı ve Mehmetler köylerinde tespit edilen iki oturan kadın heykelini incelemektedir. Mermerden yapılan iki heykelin, Roma Dönemi’nde Tire çevresinde yaşamış yerel aristokrat kadınları temsil eden mezar heykelleri oldukları savunulmaktadır. Heykeller stil kritik yönden incelenmiş, benzer örnekler ile karşılaştırılarak tarihleme önerisi getirilmiştir. Yerel aristokrasinin imkanları dahilinde kentlerin ihtiyaç duydukları inşa programına katkı sunmaları yaygın bir durumdur. Hayırsever aristokratlar kamusal yaşama verdikleri cömert bağışlar neticesinde onurlandırılarak, heykelleri dikilmiştir. Bir siyasi kurumun onayı ile dikilen onurlandırma heykellerinin büyük çoğunluğu erkeklere aittir. Roma Dönemi’nde bir diğer yaygın heykel türü, mezar heykelleridir. Mezar heykelleri, bir meclis onayına ihtiyaç duymaksızın, aile bireyleri tarafından sipariş verilerek dikilmiştir. Dolayısıyla onurlandırma heykelleri ile kıyaslandığında toplumdaki kadın temsiliyetini daha adaletli bir şekilde yansıtır. Sayısal olarak çok daha fazla kadın mezar heykeli bulunmaktadır. Bu makalede ele alınan heykellerin, bölgede Roma Dönemi’nde etkin konumdaki kadınlar için dikilen mezar heykelleri oldukları tartışılmaktadır. Heykellerin benimsenen stilleri, bölgede Roma Dönemi’nde yaşayan toplumun soylu kadınları nasıl tasvir ettiklerini anlamaya yardımcı olmaktadır. Heykeller örneğinde aristokrat kadın imajının keşfedilmesi, ilettiği mesajları aktarmak çalışmanın araştırma amacı olarak belirlenmiştir. Kadın heykelleri, soylu olduklarını ima eden taburelerde oturur vaziyettedir. Giyim kuşamları, vücut kıvrımlarının gizlenmesi iffetli kadın imajını yansıtmaktadır. Dolayısıyla bu heykelleri sipariş eden aile bireylerinin ideal kadın imajını, genel olarak ise toplumun çağdaş iffetli kadın imajını yansıtmaktadır. Heykellerin birinin Antakya Tykhesi tipini model alması, soylu kadınların tanrıçaları temsil eden heykel tipleri ile tasvir edildiklerini ortaya koymaktadır.