Annelerin Emzirmeye İlişkin Instagram’da Paylaştıkları Görsellerin Heteronormatif Cinsiyet Kalıpları Açısından Değerlendirilmesi | Evaluation of the Visuals Shared By Mothers on Instagram About Breastfeeding from the Point of Heteronormative Gender Patterns

Abstract

Bir taraftan bebek besleme pratiği, diğer taraftan toplumun ahlâki normlarının merkezinde yer alan bir davranış olarak görülen emzirme, kadının bedenine ilişkin deneyimini şekillendirmektedir. Kültürel bağlamda, “iyi, veya “yeterli” anne olmanın önemli bir ön koşulu olarak, halk sağlığı tartışmalarında merkezî bir yerde olan ve tıbbi bir gereklilik olarak sunulan emzirme, kamusal mekânlarda kullanımında tabusal bir konu olarak görülmektedir. Özellikle, kadın memesinin çoğu kültürde cinsel bölge olarak tanımlanarak erotize edilmesi emzirmeyi gözden uzak yapılması gereken bir meseleye dönüştürmektedir. Gözden uzak tutulan ve kamusal mekânlardan dışlanan emzirmeye karşı geliştirilen farklı aktivist eylem pratikleri, kadınların ataerkil ideolojinin dayattığı bedensel normlara ve emzirmenin ahlâki olarak yargılanmasına karşı bir hareketi temsil etmektedir. Bunlardan biri de son dönemde yeni ilişki biçimlerine ve aktivist yöntemlere mekânsal bir imkân tanıyan sosyal medyada annelerin emzirirken fotoğraflarını paylaşmasıdır. Bu çalışmanın amacı, emzirme fotoğraflarını Instagram’da paylaşan “emzirmenin yeri yok akımının” emzirmeye ilişkin var olan tabulara ve toplumsal beklentilere yönelik bir direneme stratejisi olarak okunup okunmayacağına ve söz konusu paylaşımlara yapılan yorumların hangi ideolojik formları içerdiğine yönelik bir söylem analizi yapmaktır. Yapılan paylaşımlar bir yandan bedene karşı var olan ön yargılara, kadınlık kimliği üzerinden yaratılan ahlaki baskıya karşı bir direnme stratejisini oluşturmakta, öte yandan heteronormatif düzenin yarattığı ve kadınlık kimliğini annelik kimliği üzerinden kutsayan / işlevsel kılan düşünceye karşı bir pazarlık stratejisini de ifade etmektedir. Yorumların analizi ise hem kız kardeşliğin yeni bir formunu hem de destekleyenler/karşı duranlar bağlamında annelik savaşlarının ideolojik temelini görmemize olanak sağlamaktadır.