Analysis of Domestic Reserves of Steam Coal in the Light of its Use in Power Industry

Abstract

Listen

Translate article

Streszczenie Wszystkie zasoby kopalin mineralnych ulegają sczerpywaniu na skutek eksploatacji. W ostatnich latach coraz poważniej zaczęto dostrzegać groźbę ich całkowitego wyczerpania, co spowodowałoby bardzo groźne skutki w wielu gałęziach przemysłu. Jeśli chodzi o węgiel kamienny, to wystarczalność jego zasobów zawsze szacowana była na kilkaset lat. W związku z tym nie zwracano tak wielkiej uwagi na problem ich ubytku. Sytuacja jednak się zmieniła. Wyczerpywanie się zasobów węgla, do których był najłatwiejszy dostęp, spowodowało konieczność sięgania do pokładów głębiej położonych lub do pokładów znajdujących się w szczególnie trudnych warunkach geologiczno-górniczych. W ostatniej dekadzie ubiegłego wieku dokonywano wielokrotnie w ramach restrukturyzacji kopalń przekwalifikowywania zasobów z zasobów bilansowych do pozabilansowych. Spowodowało to uszczuplenie bazy zasobowej węgla kamiennego w kategorii zasobów bilansowych. W 2011 roku na zlecenie Ministra Środowiska dokonano weryfikacji zasobów węgla kamiennego w złożach zlikwidowanych kopalń wraz z przeliczeniem ich zasobów na podstawie obowiązujących kryteriów bilansowości. Pozwoliło to znacznie zwiększyć zasoby bilansowe węgla kamiennego. W artykule wyliczono wskaźniki wystarczalności zasobów w latach 2001-2011 dla zasobów bilansowych ogółem, zasobów bilansowych węgla typów 31-33, zasobów przemysłowych ogółem oraz zasobów przemysłowych typów 31-33. Pozwoliło to określić w przybliżeniu liczbę lat potencjalnej eksploatacji, mając zwłaszcza na uwadze potrzeby polskiej energetyki. Z obliczeń wynika, że zakładając obecny poziom wydobycia, węgla kamiennego powinno wystarczyć jeszcze na wiele lat. W przypadku zasobów bilansowych ogółem wskaźnik wystarczalności zasobów przybierał wartości od 419 w roku 2003, do 635 w roku 2011, a dla węgla typu 31-33, w zależności od roku, wskaźnik Wzz2 przybierał wartości od 308 w roku 2002, do 459 w roku 2011. Inaczej kształtuje się wystarczalność zasobów jeśli wziąć pod uwagę zasoby przemysłowe, czyli część zasobów bilansowych, która może być przedmiotem uzasadnionej eksploatacji w waninkach określonych przez projekt zagospodarowania złoża, a więc przy spełnieniu uwarunkowań ekonomicznych, technicznych i ekologicznych. W tym przypadku wystarczalność zasobów przemysłowych ogółem zmienia się w granicach od 72 lat w roku 2001, do 51 lat w roku 2008, a dla zasobów przemysłowych typów 31-33 wskaźnik ten wyniósł 45 lat w 2001 roku, a w 2007 roku 28 lat. Trzeba podkreślić, że analiza przeprowadzona w niniejszym artykule dotyczy tylko i wyłącznie zasobów bilansowych i zasobów przemysłowych węgla kamiennego w Polsce. Zasoby przemysłowe w analizowanym okresie stanowiły od kilku do kilkunastu procent zasobów bilansowych, co znalazło odzwierciedlenie w wartościach wskaźników wystarczalności zasobów. Z zasobów przemysłowych wydziela się jeszcze przewidywane straty, aby otrzymać zasoby operatywne, co dodatkowo skraca żywotność tych zasobów. Wystarczalność zasobów operatywnych w poszczególnych kopalniach jest skrajnie różna. Przykładowo, w KWK Kazimierz-Juliusz sp. z o.o. wynosi 8 lat, a w KWK Halemba-Wirek - 77 lat (Paszcza 2010). Można jednak przypuszczać, że postęp technologiczny pozwoli w przyszłości eksploatować złoża, które obecnie nie są eksploatowane ze względu na trudności techniczne lub pozyskiwanie z nich surowca jest ekonomicznie nieopłacalne.