An Evaluation of the Role and Function of ‘Feuilleton’ in the Development of Journalism and Literature

Abstract

Bu çalışma, gazetede yer alan fakat edebiyatın gelişmesinde de önemli bir role sahip olan tefrikanın işlevlerini ele almaktadır. 19. Yüzyıl, Batılılaşma hareketlerinin siyasî ve sosyal bakımdan hayatın içine girmeye başladığı bir dönemdir. Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve Meşrutiyet idaresinin kabulü gibi siyasî gelişmeler, zamanla kültür hayatı üzerinde de önemli etkilere sebep olmuştur. Gazete, bu etkiyi hızlandıran o devrenin en önemli kitle iletişim aracıdır. Roman, Batılı tarzda hikâye, tiyatro gibi Batılı türlerin Türk edebiyatına girişinde ve gelişmesinde gazeteciliğin önemli bir rolü vardır. Türk edebiyatının yeni türler ile değişim yaşamasında önemli bir vasıta rolü oynayan gazete, geniş insan yığınları üzerinde kültürel etkilere sahiptir. Uzun edebî metinlerin belli diziler hâlinde neşredilmesiyle ortaya çıkan tefrika, Türk gazeteciliğinde çok uzun süre etkisini sürdürmüştür. Tefrika, uzun edebî metinlerin gazetede görünmesini mümkün kılarak daha fazla insanın edebiyat ile tanışmasına zemin hazırlamıştır. Türk edebiyatında pek çok genç yazar, gazetelerdeki yazıları ile meşhur olmuştur. Bu yazılar ise genelde ‘tefrika’ ile gazetelerde kendine yer bulmuştur. Tefrika, gazetecilik bakımından kültürel ve edebî bir faaliyet olması, edebiyat açısından ise popüler edebiyat başta olmak üzere telif ve tercüme pek çok eserin okurla buluşması dolayısıyla okur – eser etkileşiminin temini ile edebî mahfilde hızla tekâmül etmiştir. Tefrika aynı zamanda müelliflerin kitap basım masraflarının da önüne geçmiştir. Bu yüzden tefrika, edebiyat ve gazetecilik arasında karşılıklı bir fayda ilişkisi inşa etmiş, fikir hayatının canlanmasına aracılık etmiştir.