An Embassy report from Yarkent to Badakhshan in 1763

Abstract

Pekin’deki Çin Birinci Tarih Arşivi’nde Qing dönemine ait çok sayıda Uygurca resmi belge bulunmaktadır. Bu koleksiyonda yerel yetkililer tarafından Pekin’deki saraya gönderilen çok sayıda rapor yer almaktadır. Yerel yetkililer kendi raporlarının sonunda, raporun içeriğine ilişkin birinci elden orijinal belgeyi ve onun Mançu diline çevirisini de ekleyip Pekin’e gönderirlerdi. 1763 tarihli, Yarkent’ten Bedehşan’a giden elçilik heyetinin raporu da, Mançu yetkililerin ilavesi ve genel çevirisiyle beraber Pekin’e yollanmıştır. Qing Hanedanı ile Bedehşan arasındaki ilişkinin bizzat tanığı olan ve günümüze kadar ulaşan bu belgeyi ortaya çıkarmak ve üzerinde analiz yapmak gerekmektedir. Bu makalede, esas olarak bu belgeyi kullanmakla beraber tarihi arka planı da dikkate alarak dil ve tarih bilimi bakımından bazı açıklamalar yapmaya çalışacağız.