An Andalusian Maliki Scholar, Ibn al-Fars and His Work, Ahkam al-Qur’an

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Endülüs’te bir ilim kenti olan Gırnata’da yetişmiş Hicrî 6. yüzyıl âlimi İbnü’l-Feres’i ve onun kaleme aldığı Ahkâmü’l-Kur’ân adlı eserini tanıtmak ve tahlil etmektir. Makale müellifin fıkhî tefsir anlayışıyla yazdığı eserin ahkâm âyetlerini ele alış metoduna yoğunlaşmaktadır. Müellifin tefsir tarzı, onun günümüze ulaşmış tek kitabı olan Ahkâmü’l-Kur’ân adlı eseri başta olmak üzere, sınırlı da olsa eserle ilgili yapılan çalışmalar üzerinden tespit edilmiştir. Çalışmada müellifin hayatına, eserinin kaynaklarına, metodolojisi ve muhtevasına dair bilgilere yer verilmiştir. Mâlikî fıkıh ekolüne mensup olan müellifin ahkâm âyetlerini genelde İmâm Mâlik’in görüşleri çerçevesinde yorumladığı ancak mezhep taassubu gütmeden delillerinin güçlü olması durumunda diğer mezheplerin görüşlerini kabul ettiği görülmüştür. Ayrıca bazı meselelerde şahsî görüşlerini rivâyetlere tercih etmiştir. Bazı ‘ulûmü’l-Kur’ân konularının yer aldığı eserde hem rivâyet hem dirâyet tefsir anlayışlarının örneklerini bulmak mümkündür. TDV İslam Ansiklopedisi’nde İbnü’l-Feres’e ayrılmış bir madde bulunmamaktadır. Söz konusu Ansiklopedi’nin hazırlanan mütemmim eklerine İbnü’l-Feres’e yer verilmesinin ilmî araştırma yapanlar için faydalı olacağı kanaatine varılmıştır.