An Analysis of the Hudaybiyya Expedition and the Issue of Caliph ‘Umar’s Cutting Down the Tree of the Pledge of Riḍwān

Abstract

İslam tarihinin dönüm noktalarından birisi ilk olarak hesapta olmayan bir antlaşma ile sona eren Hudeybiye seferidir. Başlangıçta çok sert bir tutum sergileyen Mekke müşriklerini antlaşmaya mecbur bırakan ve umre maksadıyla düzenlenen bir yolculuğun amaç ve gidişatını değiştiren diğer bir önemli olay ise Hz. Peygamber’e gönülden bağlılığı ifade eden ve bir nevi güven tazeleme anlamı taşıyan Rıdvan Bey‘atı’dır. Altında bu bey‘atin gerçekleştiği ve sonraları “Şeceretü’r-Rıdvan” ismi ile anılan Hudeybiyedeki bir ağaç, ilk dönemlerden itibaren Müslümanların ilgisini celp etmiştir. Konu ile ilgili sahabenin daha sonraları bu ağacı arayıp bulamadıkları şeklindeki rivayetlerin yanı sıra Hz. Ömer’in, aşırı ilgiden dolayı insanların putlaştırmasından korktuğu için onu kestirdiği gibi rivayetler de kaynaklarda yer almaktadır. Belirli bir mekân yahut nesnelere kutsiyet atfetmenin kişiyi itikâdî açıdan problemli noktalara götüreceği meselesinde zikredilen deliller arasında söz konusu ağacın kesilmesi hususunun da sıklıkla zikredildiği görülmektedir. Bu makalede Rıdvan bey‘atinin ön aşaması konumundaki Hudeybiye seferine değinilerek ağacın esilmesiyle ilgili sahih rivayetlere ulaşılması hedeflenmektedir.