AMASRA ARKEOLOJİ MÜZESİ’NDEN YENİ YAZITLAR-I

Abstract

Amastris antik kentine iliskin ilk epigrafik arastirmalar, buraya 19. yuzyilin son ceyreginde ziyarette bulunan G. Perrot, J. H. Mordtmann, G. Hirschfeld, G. Doublet, E. Kalinka ve G. Mendel gibi biliminsanlarinin yaptiklari yazit kayitlarini yayimlamalariyla baslamistir. Bundan sonrasinda 1985 yilina kadar Th. Wiegand, A. Wilhelm, L. Robert, M. T. Yaman ve G. Jacopi’nin eserlerinde Amastris yazitlarinin yayimlandigini goruyoruz. Ch. Marek ilk olarak 1985’te Amasra Arkeoloji Muzesi’ndeki 41 yaziti, Epigraphica Anatolica Dergisi’nde, muzenin ilk epigrafik corpus’u niteliginde, hemen sonrasinda ise 1993’te “Stadt, Ara und Territorium in Pontus-Bithynia und Nord-Galatia” isimli kitabinin icinde “Katalog der Inschriften von Amastris” baslikli bir bolumde Amastris kentinin 116 yazittan olusan ilk epigrafik corpus’unu yayimladi. Amastris yazitlarina iliskin bu calismalarin yani sira, D. French, W. Ameling, W. Peek, E. Pfuhl & H. Mobius, R. Merkelbach & J. Stauber’in epigrafik kataloglarinda kente ait bazi yazitlari yayimladiklari veya yeniden degerlendirdikleri gorulur. Fakat son donemlerde Amasra’dan ve cevre bolgeden Amasra Arkeoloji Muzesi’ne yeni yazitlar kazandirilmis olup, bu surec devam etmektedir. Bithynia epigrafik calismalari kapsaminda Amasra Arkeoloji Muzesi’ndeki yayimlanmis ve yeni Hellence ve Latince yazitlari bir corpus catisi altinda toplamak amaciyla bir proje baslatilmis; bu amacla 2009 yilinda Muze Mudurlugu’nden alinan bir izinle Muze’deki yazitlar kopyalanmis ve uzerinde calismalar yapilmistir. Envanter bilgilerinden ogrenildigi kadariyla, tum bu yazitlarin Amasra, Bartin and Zonguldak civarindan geldigi; Amastris, Tios/Tieion ve Herakleia Pontike antik kentlerine ve territorium’larina ait olduklari anlasilmistir. Muzede yapilan calismalarin ilk sonucu niteligindeki bu makalede ise daha onceden yayimlanmamis 7 Hellence yazit tanitilmaktadir. Muze kayitlarina gore bu yazitlardan altisi Amastris territorium’undan, bir tanesi ise supheli olarak Tios/Teion antik kenti territorium’undan getirilmistir. Roma Imparatorluk Donemi’ne tarihlenen yazitlarin isimleri ve cevirileri su sekildedir: 1) Dothios ile Philopapos’un Adagi: Dothios ve Philopapos adak vesilesiyle (sundular); 2) Glykon (?) icin Bir Adak: …207 yili(nda); 3) Imparatorlarin Azatlisi Aurelius Khrysanthos’un Esi icin Yaptirdigi Mezar Steli: Imparatorlarin azatlisi Aurelius Khrysanthos anisi sonsuz, son derece tatli ve essever zevcesi filancaya anisi vesilesiyle (bu mezari) yaptirdi; 4) Adi Bilinmeyen Bir Kadin ile Aurelius Aleksandros’un Mezarlari; A. [Su kadar yil] du[zgun] bir yasam surmus olan, [...]onnas’in kizi, [...]ar’in ise esi olan filanca (burada yatiyor); B. ?5 yil yasayan, Ariston oglu Aurelius Aleksandros (burada yatiyor). Saglicakla kalin!; 5) Khrysous, Esi Zoe ile Ogullari Khrysippos’un Mezar Steli: 253 yilinin Dystros ayinin 12. gununde. 65 yil yasayan Demosthas oglu Khrysous ve 40 yil yasayan esi Zoe ve 29 yil yasamin ardindan daha once olen ogullari Khrysippos (burada yatiyor). Bu steli onlarin kizi (olan) ben Khrysemene diktirdim. Saglicakla kalin!; 6) Adi Bilinmeyen Bir Kisinin Mezar Steli: 179 yilinin Dios ayinin ... gununde ...; 7) Fragman: Hayirli olsun!