Akdeniz Ülkelerinin Deniz Sağlığı Performanslarının Analizi: CRITIC Tabanlı MARCOS Yöntemi İle Bir Uygulama

Abstract

Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerin deniz sağlığı konusundaki faaliyetlerinin Akdeniz’in yarı kapalı havzası olması sebebiyle diğer Akdeniz ülkelerinin deniz sağlığı performanslarını etkileyebildiği için Akdeniz ülkelerinin deniz sağlığı performanslarının analizi büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda araştırmada, 19 Akdeniz ülkesinin 2021 yılı için Okyanus Sağlığı Endeksi (Ocean Health Index-OHI) bileşenlerine ait değerler üzerinden söz konusu ülkelerin deniz sağlığı performansları CRITIC tabanlı MARCOS çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemi ile ölçülmüştür. Bulgulara göre, CTIRIC yöntemi kapsamında ülkelere göre en önemli deniz sağlığı bileşeninin ‘‘Geçim Kaynakları ve Ekonomiler’’ olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bulgular kapsamında CRITIC tabanlı MARCOS yöntemine göre deniz sağlığı performansı en fazla olan ilk üç ülkenin sırasıyla Slovenya, İspanya ve Fransa, en az olan ilk üç ülkenin ise Suriye, İsrail ve Libya olduğu gözlenmiştir. Araştırmada ayrıca CRITIC tabanlı MARCOS yöntemine göre ülkelerin ortalama deniz sağlığı performansı ölçülmüş ve ortalamadan düşük değerde olan ülkelerin Akdeniz’in deniz sağlığının daha iyi olması için deniz sağlığı performanslarını artırmaları gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Yöntem açısından ise OHI kapsamında ülkelerin deniz sağlığı performansları başta CRITIC tabanlı MARCOS yöntemi olmak üzere CRITIC tabanlı ARAS, EDAS, COPRAS ve TOPSIS ÇKKV yöntemleri ile ölçülebileceği değerlendirilmiştir.