Aihl Kelam Ders Kitabında “Dinin Anlaşılmasında Farklı Yorumlar” Ünitesinin Eleştirel Düşünme Açısından İncelenmesi

Abstract

Eleştirel düşünme, kişinin kendi düşünme süreci üzerinde kontrol sağlamasına, makul düşünceler ortaya koyabilmesine, analiz, sentez ve değerlendirme gibi üst düzey faaliyetleri gerçekleştirebilmesine imkân tanıyan ve kişiyi duyuşsal ve bilişsel boyutta geliştirmeyi hedefleyen disiplinli bir süreçtir. Öğretim programlarında kişinin sahip olması gereken bir beceri olarak bahsedilen eleştirel düşünme din eğitiminde de yadsınamaz bir konuma sahiptir. Bu çalışmanın amacı Anadolu imam hatip liselerinde meslek dersi olarak okutulan Kelam ders kitabının eleştirel düşünmeye yönelik neler içerdiğini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılarak Anadolu İmam Hatip Lisesi Kelam ders kitabının “Dinin Anlaşılmasında Farklı Yorumlar” ünitesi incelemeye alınmış ve veriler ünitedeki hazırlık ve değerlendirme soruları ile etkinliklerden elde edilmiştir. Verilerin analizinde Paul, Jensen, Binken ve Kreklau tarafından oluşturulan 35 eleştirel düşünme stratejisi kullanılmıştır. Veriler betimsel analiz tekniği ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda ünite kazanımlarının, ünitedeki metinlerin ve ölçme ve değerlendirme sorularının eleştirel düşünme stratejileri açısından yetersiz olduğu görülmüştür. Ünitede eleştirel düşünme stratejilerinin 13’ünü gerçekleştirebilecek nitelikte etkinlik ve sorulara rastlanmıştır. Eğitim süreci, üst düzey düşünmeye yönlendirecek sorularla desteklenerek ve cevapların paylaşılıp tartışılacağı bir sınıf ortamı oluşturularak eleştirel düşünmeye yardımcı hale getirilebilir. Eleştirel düşünmeyi geliştirmek için ders kitaplarına tartışma, Sokratik sorgulama, beyin fırtınası gibi yöntemleri teşvik edici etkinlikler koyulabilir.