Şahsiyet ve Siyaset: İslam Siyaset Düşüncesinde Lider Merkezlilik Örneği Olarak Nehcü’s-Sülûk fî Siyaseti’l-Mülûk

Abstract

Siyaset Bilimi çalışmalarında kullanılan analiz düzeylerinden biri bireydir. Birey düzeyinde analizler, siyasal karar vericilerin şahsiyetini temel alarak gerçekleştirilmekte ve bu doğrultuda siyasetin icracılarının bireysel özellikleri siyasetin mahiyetinin anlamlandırılması hususunda dikkate alınan başlıca unsur olmaktadır. Bu durum İslam siyaset düşüncesinin temel kaynağını teşkil eden siyasetnamelerde de geçerlilik arz etmektedir. Devlet yöneticilerine hitaben kaleme alınan siyasetnamelerde lider merkezli bir siyaset anlatısı ortaya koyulmaktadır. Bu eserlerde bir liderin hangi kişisel özelliklere sahip olması ve hangilerinden kaçınması gerektiğine dair bahisler özellikle ele alınmaktadır. Bu hususiyetler etrafında ideal liderden ideal siyasete uzanan bir tasavvur inşa edilmektedir. Bu anlamda siyasetin baş icracısı konumunda olan hükümdar, yalnızca kendisine öğüt ve tavsiyelerde bulunulan bir aktör değil aynı zamanda siyasetin kâmil bir hale getirilmesinde en temel unsur olmaktadır. Dolayısıyla İslam siyaset düşüncesinde hükümdarın şahsi özelliklerine yönelik yapılan vurguları incelemek, lider merkezli siyaset anlatısının anlamlandırılmasında önemli hale gelmektedir. Bu doğrultuda çalışmada İslam siyaset düşüncesindeki lider merkezli siyaset tasavvurunun Ebü’n-Necîb Şeyzerî’nin Nehcü’s-Sülûk fî Siyaseti’l-Mülûk serlevhalı eseri çerçevesinde tetkik edilmesi amaçlanmaktadır. Söylem analizi yönteminin kullanıldığı çalışmanın neticesinde varılan sonuç, İslam siyaset düşüncesinde devlet ve siyasetin kurucu unsuru olarak kabul liderin şahsiyetinin siyasete yön verdiği ve ideal siyasete ulaşmanın yolunun ideal lideri inşa etmekten geçtiği fikrinin hakim olduğudur.