A Male-Dominant Interpretation and Evaluation in Tafsir: Review in the Context of az-Zukhruf 43/18 of the Quran

Abstract

Tefsir faaliyeti, vahyini insanla buluşturan yüce Allah’ın maksat ve murâdını ortaya koyma çabasıdır. Şüphesiz Kur’ân’ın ilk müfessiri Hz. Peygamber (a.s.) bu vazifesini vahyin denetim ve gözetimi altında gerçekleştirmiştir. Bu onun (a.s) tefsirdeki rol ve konumunu tartışmasız kılmaktadır. Böyle bir ayrıcalığa sahip olmayan herhangi bir müfessir ise bilgi, beceri, tecrübe ve akıl gibi yeteneklerini kullanır. Yine bir insan olarak yaşadığı dönemin tarihi ve kültürel şartlarından da az ya da çok etkilenir. Onların tefsirdeki yer yer ihtiyatlı tutumları, usûl ve yönteme bağlı olma çabaları bu olguya delâlet eder. Yine de tüm tedbir ve ilkelere rağmen tefsirde insan unsurundan tamamıyla sıyrılmak mümkün olmaz. Kanaatimize göre müfessirlerin ez-Zuhruf, 43/18 âyet-i kerimesine getirdikleri yorumlar, bu durumun en bariz örneklerinden birini temsil etmektedir. İlgili âyet-i kerime öncesi ve sonrasıyla câhiliye anlayışının kadını küçümseyen tavrını gündeme getirmekte ve bu tavır üzerinden de melekleri Allah’ın kızları olarak kabul eden inanışlarını reddetmektedir. Ancak batıl bir itikadı yeren on sekizinci âyet-i kerîme birçok tefsirde kadınla ilgili erkek egemen kısmen de cinsiyetçi yorumlara konu olmuştur. İlgili izahlar okunduğunda kadınla ilgili gündeme getirilen olumsuz hükümler Allah’a aitmiş gibi bir izlenim vermektedir. Bize göre bu yorumlar müfessirlerin içinde yetiştiği erkek egemen kültürün yansımasıdır. Bu makalede müfessirlerin ilgili yorumları incelenip değerlendirilmiş ve âyetin daha isabetli bir zeminde anlaşılması gerektiği ortaya konulmaya çalışılmıştır.