A Detailed Analysis of Idioms in Sevim Ak’s Stories

Abstract

ÖZ: Bir dilin kimliğini oluşturan unsurlar arasında kültür ve söz varlığı gelir. Kültürün izleri söz varlığına, söz varlığındaki değişimler de kültüre yansır. Bu yansımalar incelenerek tarihî süreç içerisinde dilde gerçekleşen değişikler, dilin yapısal özellikleri ve toplumun kültürel değerleri ortaya konabilir. Dili oluşturan söz varlığının kapsamında atasözü, deyim ikileme gibi pek çok dilsel yapı yer alır. Bu yapılar kendini en uygun şekilde sözlü ve yazılı kültür ürünlerinde gösterir. Edebiyat eserlerindeki söz varlığı incelenerek kullanılan dilin düzeyi, dilin yapısı, söz varlığı ögelerinden yararlanıp yararlanılmadığı, kültürel değerlere yer verilip verilmediği gibi durumlar tespit edilebilir. Bu çalışmanın amacı da Türk çocuk edebiyatı yazarlarından Sevim Ak’ın öykülerinde bulunan deyimleri belirlemek; bunların metne sağladığı anlamsal katkıları değerlendirmektir. Kullanım alanının daha geniş olması, günlük yaşamda daha çok yer alması, dil-kültür yapımızla ilgili birçok ipucu sunması bakımından deyimler tercih edilmiştir. Çalışma tarama yönteminin kullanıldığı betimsel bir araştırmadır. Ak’ın 19 öykü kitabı taranarak bunlarda bulunan deyimler saptanmıştır. Bu deyimlerin öykülere kattığı anlamsal değerler yorumlanmıştır. Sonuç olarak yazarın öykülerinde deyimlerden geniş ölçüde yararlandığı; böylelikle anlatımını zenginleştirip özgünleştirdiği; hedef kitlenin sözcük dağarcığı ve kavram dünyasını genişletebilecek nitelik taşıdığı söylenebilir.Anahtar sözcükler: Sevim Ak, çocuk edebiyatı, öykü, deyim