1990-2021 yıllarında ülke gelir düzeylerine göre diyabet yükünün yaygınlığı ve eğilimleri: tanımlayıcı kesitsel bir çalışma

Abstract

Diyabet, dünya çapında önde gelen ölüm ve sakatlık nedenlerinden biridir ve ülke, yaş grubu veya cinsiyetten bağımsız olarak insanları etkilemektedir. Diyabetin kronik yapısı ve ilgili komplikasyonları onu maliyetli bir hastalık haline getirmektedir. Bu çalışmanın amacı, uluslararası gelir gruplarında yer alan ülkelerdeki diyabet prevalansı ve hastalık yükü farklılıklarının 1990 yılından 2021 yılına kadar olan süreçteki trendini tanımlayıcı olarak incelemektir. Ayrıca gelir grubu sınıflandırmasına göre, ülkelerin diyabet artış eğilimlerinin nasıl olduğunu ortaya koymaktır. 1990 ve 2021 yıllarına yönelik diyabete ilişkin prevalans ve mortalite ile diyabet hastalığına bağlı erken ölüm nedeniyle kaybedilen yaşam yılları ve engellilikle geçirilen yıllara ait veriler Küresel Hastalık Yükü platformu veritabanından çekilmiştir. Ülkeler Dünya Bankası tarafından belirlenen ekonomik gelir gruplarına göre sınıflandırılmış olup, her bir gelir grubunda 2021 yılında en çok diyabet prevalansına sahip Türkiye’nin de arasında bulunduğu ilk 6 ülke mevcut çalışma kapsamına alınmıştır. Toplamda 24 ülke için tanımlayıcı analizler, frekans, yüzde, oran değerleri ile her biri için %95 güven aralığı hesaplanmıştır. 2021 yılında, 100000 nüfus başına diyabet prevalans oranı yüksek gelirli ülkeler arasında en yüksek Güney Kore (10346,1; GA: 9782,9–10807,5) iken, orta-yüksek gelirli ülkeler arasında Meksika’dan sonra en yüksek Türkiye’dir (6626,9; GA: 6104,8–7227,0). 1990-2021 yılları arasında, diyabet nedeniyle 100000 nüfus başına ölüm oranı yüksek gelirli ülkeler arasında ciddi bir azalış gösterirken, orta ve düşük gelirli ülkelerde belirgin artış göstermiştir. Diyabet prevalansı dünya geneli bir artış gösterdiğinden, bütün ülkeler için önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Yöneticiler tarafından diyabetin önlenmesi ve tedavisinde acilen politikaların oluşturulması gerekmektedir.