ÜÇ BEŞ KİŞİ VE HAYIR ROMANLARINDA ZİHNİYET ARAYIŞI

Abstract

İlk adımda toplumdaki bireylerin görüş dünyasının etkisiyle bir düşünüş biçimi olarak ele alınabilen zihniyet, sadece zihin süreci olarak değil, toplumsal yapıyla kurduğu bağlantı ve bu bağlantı sonucunda ortaya çıkan bir olgu olarak düşünülebilir. Bu bağlamda zihniyetin temel yapısında din, ekonomi, sosyal ve siyasi şartlar gibi pek çok etken yer almakta ve karmaşık bir süreç olduğu görülmektedir. Söz konusu sürecin bütün unsurları birbirini doğrudan bazen dolaylı olarak etkilemektedir. Bu bağlamda zihniyet olgusu, temel bileşenleri ile toplumsal yapıyı konu alan romanlara da yansımaktadır. Çalışmada, Adalet Ağaoğlu’nun Üç Beş Kişi ve Hayır adlı romanlarındaki zihniyet algısının ortaya konulması amaçlanmıştır. Eserlerde incelenen zihniyet algısı Sabri Fehmi Ülgener’in zihniyet fikirleri doğrultusunda ele alınmış başka bir ifadeyle Ülgener’in belirttiği din, ekonomi, siyaset ve kültürel durumlar göz önünde bulundurulmuştur. Söz konusu çalışmanın ortaya konulmasında nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi yöntemi tercih edilmiştir. İçerik analiz yöntemiyle Adalet Ağaoğlu’nun Üç Beş Kişi ve Hayır romanları belirtilen ögeler üzerinden incelenmiştir. Ele alınan romanlarda Adalet Ağaoğlu’nun içinde yaşadığı dönemin temel sorunlarını eserlerine konu ettiğini, eserlerini dinî, ekonomik, kültürel ve özellikle de siyasi düşüncelerle kurgulayarak hem kendi hayatına hem de romanlarının hayatına dair zihniyeti açık ettiği görülmüştür.