АДАМЗАТТЫҢ ҒАЛАМДЫҚ ПРОБЛЕМАЛАРЫН ОҚЫТУДАОҚУШЫЛАРДЫҢ ГЕОКЕҢІСТІКТІК ОЙЛАУДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ МАҢЫЗЫ

Abstract

Бұл мақала адамзаттың ғаламдық проблемаларын оқыту кезінде оқушылардың геокеңістіктік ойлау дағдыларын қалыптастырудың маңыздылығын атап кӛрсетеді. Себебі, қазіргі әлем климаттың ӛзгеруі, экожүйелердің деградациясы, халықтың ӛсуі және әлеуметтік теңсіздіктер сияқты кӛптеген күрделі ғаламдық проблемаларға куә болуда. Бұл мәселелерді тиімді шешу үшін оқушылардың әр түрлі географиялық факторлар арасындағы байланысты талдауға және түсінуге мүмкіндік беретін геокеңістіктік ойлау дағдыларын дамыту қажет. Геокеңістіктік ойлау дағдыларына кеңістіктік деректерді талдау, географиялық ақпараттық жүйелермен ӛзара әрекеттесу және негізделген шешімдер қабылдау үшін географиялық ақпаратты пайдалану мүмкіндігі кіреді. Бұл, сонымен қатар, білім алушыларға проблемалардың жаһандық ауқымын білуге және олардың себептері мен салдарын түсінуге кӛмектеседі. Сондықтан мақалада оқушылардың геокеңістіктік ойлау дағдыларын қалыптастыру олардың сыни ойлауына ықпал ететінін, проблемаларды талдау және шешу дағдыларын дамытатынын, ақпараттық сауаттылық пен географиялық хабардарлықты дамытуға ықпал ететінін растайтын сауалнама нәтижелері келтірілген. Сауалнама нәтижелері геокеңістіктік ойлау дағдыларын қалыптастыру үшін адамзаттың ғаламдық проблемаларын оқытуда қолдануға болатын әр түрлі тәсілдер мен әдістерді білім беру бағдарламаларына кіріктіруді ұсынады. Мақала авторлары оқу процесінде геоақпараттық жүйелерді, картографиялық құралдарды және кеңістіктік талдауларды қолдануға баса назар аударады. Бұл тәсіл білім алушыларға мәселелерді терең зерттеуге және оларды географиялық тұрғыдан талдауға кӛмектеседі, экологиялық санасы мен азаматтық жауапкершілігін дамытуға оң әсер етеді. Зерттеу қорытындылары оқушыларда осы дағдыларды қалыптастыруға ықпал ететін тиісті білім беру бағдарламалары мен әдістерді дамыту қажеттілігін қолдайтын ұсыныстардан тұрады. В этой статье подчеркивается важность формирования навыков геопространственного мышления у учащихся при преподавании глобальных проблем человечества. Это потому, что современный мир становится свидетелем множества сложных глобальных проблем, таких как изменение климата, деградация экосистем, рост населения и социальные неравенства. Для эффективного решения этих проблем необходимо развивать у учащихся навыки геопрос-транственного мышления, которые позволят им анализировать и понимать взаимосвязи между различными географическими факторами. Навыки геопространственного мышления включают в себя способность анализировать простран-ственныеданные, взаимодействовать с географическими информационными системами и использовать географическую информацию для принятия обоснованных решений. Оно также помогает учащимся осознавать глобальные масштабы проблем и понимать их причины и последствия. Поэтому в статье представлены результаты анкетирования, подтверждающие, что формирование навыков геопространственного мышления учащихся способствует их критическому мышлению, развивает навыки анализа и решения проблем, а также способствует развитию информационной грамотности и географической осведомленности. Результаты опроса предполагают интеграцию в образовательные программы различных подходов и методов, которые можно использовать при преподавании глобальным проблемам человечества, для формирования навыков геопространственного мышления. Авторы статьи акцентируют внимание на использовании географических информационных систем, картографических инструментов и пространственных анализов в учебном процессе. Такой подход помогает учащимся углубленно изучать проблемы ианализировать их с географической перспективы, также способствует развитию экологического сознания и гражданской ответственности учащихся. Выводы исследования состоят из рекомендаций, поддерживающих необходимость разработки соответствующих образовательныхпрограмм и методик, способствующих формированию этих навыков у учащихся. This article emphasizes the importance of developing geospatial-thinking skills in students when teaching global problems of humanity. This is because the modern world is witnessing many complex global problems, such as climate change, ecosystem degradation, population growth and social inequalities. To effectively solve these problems, it is necessary to develop students' geospatial thinking skills that will allow them to analyze and understand the relationships between various geographical factors. Geospatial thinking skills include the ability to analyze spatial data, interactwith geographic information systems, and use geographic information to make informed decisions. It also helps students to realize the global scale of problems and understand their causes and consequences. Therefore, the article presents the results of a survey confirming that the formation of geospatial thinking skills of students contributes to their critical thinking, develops skills of analysis and problem solving, and contributes to the development of information literacy and geographical awareness. The results of the survey suggest the integration into educational programs of various approaches and methods that can be used when teaching global problems of humanity to form geospatial-thinking skills. The authors of the article focus on the use of geographical information systems, cartographic tools and spatial analyses in the educational process. This approach helps students to study problems in depth and analyze them from a geographical perspective, also contributes to the development of environmental awareness and civic responsibility of students. The conclusions of the study consist of recommendations supporting the need to develop appropriate educational programs and methods that contribute to the formation of these skills in students.