تحلیل محتوای مطالعات خارجی و داخلی تلهی توسعهنیافتگی در نواحی روستایی

Abstract

یکی از جلوه‌های عمده استمرار توسعه نیافتگی را می‌توان در پیوستگی و حتی تشدید شکاف درآمد و ثروت میان کشورهای فقیر و کشورهای غنی، در جهان امروز مشاهده کرد. به عبارت دیگر، در همه کشورها اعم از پیشرفته و عقب مانده مناطقی از جمله روستاها وجود دارد که از رشد و توسعه کمتری نسبت به سایر مناطق برخوردارند و مردم این مناطق به دلایلی که خارج از کنترل آنها بوده از سطح رفاه کمتری نسبت به بقیه بهره می برند. از سوی دیگر تجربیات تمامی نظریات توسعه نشان می‌دهد که دستیابی به توسعه در هر سطحی و با هر هدفی که باشد نیازمند برنامه ریزی اصولی، کارامد و اجرای دقیق آن است. اما مسئله اصلی این است چه دلیلی باعث این شده که بعضی از مناطق از جمله نواحی روستایی که دارای منابع مهم و برتری‌های جهت رشد و توسعه می‌باشند نه تنها هیچ پیشرفتی نداشته‌اند بلکه به عنوان یک منطقه توسعه‌نیافته نسبت به مناطق اطراف خود باقی مانده‌اند. هدف اصلی این پژوهش جمع‌یندی مطالعات مربوط به موانع، چالش‌ها و تله توسعه‌نیافتگی و یا همان تله فقر در توسعه روستایی با استفاده از روش تحلیل محتوا است. این پژوهش، در زمره پژوهشهای اسنادی و کتابخانه ای جای می‌گیرد. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی بوده و رویکرد تحقیق کمی – کیفی با تأکید بر کیفی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مقالات چاپ شده در ارتباط با موضوع پژوهش است که درنشریات داخلی و خارجی استفاده شده است. بر این اساس 95 مقاله انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که با توجه به تحلیل محتوای مطالعات صورت گرفته تله‌ی توسعه نیافتگی در نواحی روستایی در 4 معیار(تله‌های بهره وری، آسیب پذیری اجتماعی، نهادی و محیطی) مورد بررسی قرارگرفته‌شد، که بیشترین شاخصهای مربوط به تله‌های بهره‌وری، آسیب پذیری، نهادی و محیطی به ترتیب نوسان قیمت محصول، فقدان سرمایه و پس انداز، ضعف نهادها و فقدان زیرساخت و شبکه ارتباطی نسبت به سایر شاخصها می‌باشند. همچنین در مجموع تله‎ی آسیب پذیری اجتماعی و شاخصهای مربوط به آن بیشتر از سایر تله‌های توسعه نیافتگی در نواحی روستایی مورد توجه واقع شده است.