تحلیلی گفتمانشناختی بر طیفهای نقشی گفتمان نماها در نقد ترجمه: کاربردهای آموزشی و پژوهشی در مدیریت گفتمان

Abstract

نقش‌های منظورشناختی قدرتمند و گوناگون گفتمان نماها، معنای واژگانی آنها را در گفتمان بی‌اعتبار می کند. نتیجة این فرایند، حساسیت گستردۀ این عناصر گفتمانی در پیوند با متغیرهای بافتی است. نقش ها و راهبردهای دقیق گفتمان‌نماها فقط در چارچوب هدف‌های ارتباطی خلاق، آشکار می گردد. بنابراین، به باور پژوهشگران، بررسی نقش‌گرایانۀ آنها در بافت اجتماعی، کاربردی ترین روش مطالعۀ آن هاست. مبانی معرفت شناختی این پژوهش توصیفی، کیفی و اکتشافی مشتمل بر تحلیل دیدگاه‌های پژوهشگران به‌نام و تجزیه و تحلیل منظورشناسانۀ پیکرۀ خلاق و پیچیدۀ متون نقد ترجمه است. این پژوهش با بهره‌گیری از الگوهای گفتمان شناختی فریزر (Fraser, 2006) و برینتن (Brinton, 1996) به تجزیه و تحلیل طیف های گوناگون نقشی گفتمان‌نماها در متن‌های نقد ترجمه، طی سه دهه و بر پایة نمونه برداری تصادفی خوشه ای پرداخته‌است. در این پژوهش، الگوی طیف نقشی شش‌وجهی مدیریت گفتمان در حوزۀ نقد ترجمه کشف گردید که پیش‌تر در کتاب‌های دستور و فرهنگ‌ لغت‌ها بحث نشده‌ و از دستاورد‌های این مقاله هستند. یافتۀ کاربردی پژوهش حاضر این است که معنای گزاره ای گفتمان نماها در نتیجة فرایند کاربردی‌شدگی به شدت تغییر می یابد؛ دارای نقش‌ها و رفتارهای منظورشناختی می گردد؛ و سرانجام طیف نقشی چندگانۀ تعاملی گفتمان نماها را به وجود می آورد. این طیف نقشی، تحت تأثیر استنباط‌های پیچیده و خلاق قرار گرفته و همیشه در حال دگرگونی، تحول و گسترش است. در پایان، کاربردهای گوناگونی نیز تحلیل و پیشنهاد گردید.