جياوازى شوێنی گۆڕانی ڕووبەری چێندراوی بەروبوومى زستانە و هاوینە لە قەزای کەلار

Abstract

تعتبر منطقة كلار من أهم مناطق كوردستان التي احتلت مساحة واسعة من كردستان ، من حيث توزيع المنتجات الزراعية ، في هذا القضاء ، يتم زراعة المنتجات الزراعية من من القمح والشعير بشكل أساسي وتعتبر أساسي اقتصادية مهمة في المنطقة , إلا أن عاملين رئيسيين أثرا على المساحة المزروعة وكمية الإنتاج في منطقة البحث أدت إلى زيادة وانخفاض المساحة المزروعة من المحاصيل وهي أسباب طبيعية وبشرية تلعب دورا كبيرا في كمية ونوع المنتجات الزراعية في المنطقة. مجال البحث له دور رئيسي في توفير الأمن الغذائي لإدارة گرمیان, كما أن عام (٢٠١٠) هو العام الأول والعام (٢٠٢١) كسنة مقارنة، الهدف الرئيسي من البحث هو بيان توزيع وتغير المساحة المزروعة من المحاصيل الشتوية والصيفية بين عامي (٢٠١٠-٢٠٢١). استفدنا في هذا البحث من برنامج نظم المعلومات الجغرافية لإنشاء الخرائط , ونتيجة لذلك ، فقد تبين أن معدل التغير في المنتجات المزروعة في الصيف قد اتخذ كلا الاتجاهين ، أي إيجابي وسلبي في إجمالي ١٥ منتجا (١٢) منتجا تلقت اتجاهات إيجابية ، فقط (٣) منتجات تلقت اتجاهات سلبية بما في ذلك (خيار طلعوزي ، بطیغ ، خيار), كما أن معدل إنتاج الغناء الشتوي قد اتخذ كلا الاتجاهين، بمعنى إيجابي وسلبي من أصل ١٣ منتجا تلقى (١١) منتجا اتجاهات إيجابية، فقط (٢) منتجات تلقت اتجاهات سلبية، منها القمح والشعير، بمعدل (-٦٤٪، -٩٩٪) الواحد تلو الآخر. پوختەقه‌زای كه‌لار یه‌كێكه‌ له‌ قه‌زا گرنگه‌كانی هه‌رێمی كوردستان کە ڕووبەرێکی فراوانی دا گیر کردووە لە کوردستاندا، لەڕووی دابەشبوونی بەرووبوومە کشتوکاڵییەکان، لەم قەزایە بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی گەنم وجۆ بە شێوەیەکی سەرەکی دەچێنرێت وەبە بنەمایەکی گرنگی ئابووری لە ناوچەکەدادادەنرێت،لەگەڵ ئەوەشدا دوو هۆ کاری سەرەکی کاریگەری کردووەتە سەر ڕووبەری چێنراو بڕی بەرهەم لە ناوچەی توێژینەوە بووەتە هۆی هەڵکشان و داکشانی ڕووبەری چێنراوی بەروبوومەکان ئەویش هۆکارە سرووشتی ومرۆییەکان ڕۆڵێکی سەرەکییان هەیە لە سەر بڕ و جۆری بەرهەمە کشتوکاڵییەکان لە ناوچەکەدا، ناوچەی توێژینەوەکە ڕۆڵێکی سەرەکی هەیە لە دابین کردنی ئاسایشی خۆراک بۆ ئیدارەی گەرمیان، هەروەها ساڵی (٢٠١٠) وەک ساڵی بنەڕەت و ساڵی (٢٠٢١) وەک ساڵی بەراورد بەکارهاتووە ئامانجی سەرەکی توێژینەوە خستنەڕووی دابەشبوون و گۆڕانی ڕووبەری چێنراوی بەروبوومی زستانە و هاوینەیە لە نێوان ساڵانی (٢٠١٠-٢٠٢١).لەم توێژینەوەیەدا سوودمان لە پرۆگرامیGIS) ) وەرگرتووە بۆ دروستکردنی نەخشەکان، دەرئەنجامدا دەرکەوتووە کە ڕێژەى گۆڕانى بەرهەمی چێندراوی هاوینە هەردووئاراستەى وەرگرتووە واتا ئەرێنى و نەرێنى لە کۆى (١٥) بەرهەم (١٢) بەرهەم ئاراستەى پۆزەتیڤى وەرگرتووە تەنها (٣) بەرهەم ئاراستەی نەرێنی وەرگرتووە کە بریتین لە (ترۆزى، گندۆرە ،خیار) هەروەها ڕێژەی گۆرانی بری بەرهەمی زستانە هەردووئاراستەى وەرگرتووە واتا ئەرێنى و نەرێنى لە کۆى (١٣) بەرهەم (١١) بەرهەم ئاراستەى پۆزەتیڤى وەرگرتووە تەنها (٢) بەرهەم ئاراستەی نەرێنی وەرگرتووە کە بریتین لە (گەنم،جۆ ) بە ڕێژەى(-٦٤%،- ٩٩%) یە یەک بەدواى یەکدا.