Zarys problematyki ekonomii społecznej jako propozycji podejścia do wzmacniania dobrobytu gospodarczego

Abstract

Ekonomia społeczna jako propozycja alternatywnego podejścia do zarządzania rzadkimi zasobami gospodarki powróciła jako reakcja na efekty neoliberalnego porządku gospodarczego. Kiedy zarówno państwo, jak i rynek okazały się niezdolne do stworzenia takich konstelacji organizacyjnych, które doprowadziłyby do optymalnego zaspokojenia potrzeb społecznych – potrzeb, które rodzą się zarówno z tradycyjnych uwarunkowań rozwoju społeczno-gospodarczego, jak i tych niesionych współczesnymi przemianami krajowymi, regionalnymi i globalnymi (np. starzenie się społeczeństw, zmiana stylu życia, zmiana modelu rodziny). Kiedy wzrost gospodarczy w efekcie podnoszenia wydajności i działań polityki ekonomicznej jest w dużej mierze obarczony zjawiskiem bezzatrudnieniowości, wskaźniki zatrudnienia wciąż pozostają wyzwaniem dla polityków gospodarczych, dostęp do pracy jest nierówny dla poszczególnych grup społecznych, coraz wyraźnej ukazuje się mnogość organicznych inicjatyw społecznych nastawionych na tworzenie warunków sprzyjających zaspokajaniu potrzeb niezaspokojonych ani przez państwo, ani przez rynek. Istota ekonomii społecznej ujawnia się w przypadku analizy możliwości zagospodarowania zasobów tkwiących w takich grupach społecznych, jak: byli więźniowie, kobiety, w tym samotnie wychowujące dzieci, niepełnosprawni, mniejszości narodowe, długo chorujący pracownicy i bezrobotni, w tym przede wszystkim chorzy psychicznie. Z jednej strony (od strony rynku), miejsca pracy dla takich osób często wymagają przystosowania do specjalnych potrzeb, a proces zawodowego wdrażania tych osób czy utrzymywanie ich stałego zatrudnienia pociąga za sobą znaczące nakłady, na które przedsiębiorstwo zarządzanie tradycyjnie na rynku przeważnie nie może sobie pozwolić. Z drugiej strony (od strony państwa), sprowadzanie pomocy dla narażonych na dyskryminowanie zawodowe grup społecznych w przeważającej mierze do pomocy pieniężnej czy uprzywilejowanego dostępu do opieki zdrowotnej jeszcze bardziej wyklucza te grupy z rynku pracy, życia społecznego, a całe społeczeństwo/budżet państwa istotnie obciąża finansowo.