Wytyczne i zalecenia zespołu ekspertów dotyczące wykrywania wczesnego raka płuca w Polsce

Abstract

WSTĘP: Rak płuca jest najczęstszym nowotworem w Polsce i na świecie oraz pierwszą przyczyną zgonów z powodu nowotworu złośliwego. W 2030 roku liczba zachorowań na ten nowotwór wzrośnie według oceny szacunkowej o 50% w stosunku do tego roku, co wiąże się głównie ze starzeniem społeczeństwa. Palenie tytoniu jest przyczyną zachorowania u prawie 90% chorych na raka płuca. Wskaźnik zgony/zachorowania wynosi 0,87 i jest jednym z najwyższych. Odsetek przeżyć pięcioletnich w Polsce wynosi 13,4%. W 2015 roku wprowadzono w USA badania przesiewowe przy zastosowaniu niskodawkowej tomografii komputerowej (NDTK) do codziennej praktyki lekarskiej po opublikowaniu wyników największego randomizowanego badania National Lung Screening Trial. W Polsce i Europie wprowadzenie badań przesiewowych wydaje się również konieczne, jednak socjo-ekonomiczne uwarunkowania i odmienny niż w Stanach Zjednoczonych sposób finansowania ochrony zdrowia sprawia, że na razie dominuje postawa wyczekująca na wyniki europejskiego randomizowanego badania NELSON. MATERIAŁ I METODY: Podczas spotkania grupy ekspertów na konferencji Torakoneptunalia 2016 w Jastarni podjęto decyzję o podsumowaniu i wydaniu w postaci zaleceń/stanowiska wobec aktualnych danych na temat badań przesiewowych raka płuca przy zastosowaniu NDTK. Dokument przygotował zespół, w skład którego wchodzą radiolog, chirurdzy klatki piersiowej, pneumonolodzy, onkolog kliniczny, radioterapeuta, epidemiolodzy, interniści, specjaliści ds. prewencji i patomorfolodzy. Obejmuje on stan wiedzy na temat raka płuca, diagnostyki i leczenia oraz zalecenia dotyczące przeprowadzania badań wczesnego wykrywania raka płuca metodą NDTK. Zalecenia dotyczą sposobu prowadzenia badań, wymogów wobec zespołów przeprowadzających badania oraz wymogów dla specjalistów diagnostyki obrazowej (radiologów), patomorfologów i chirurgów uczestniczących w diagnostyce i leczeniu chorych. WYNIKI: W oczekiwaniu na wyniki badania NELSON i po opublikowaniu europejskiego stanowiska wobec sposobu prowadzenia badań przesiewowych raka płuca zespół wielodyscyplinarny przedstawia stanowisko Grupy Ekspertów, stanowiące podstawę do opracowania działania w zakresie wczesnego wykrywania raka płuca w Polsce w nadchodzącym okresie. WNIOSKI: Głównym sposobem mającym na celu zmniejszenie umieralności z powodu raka płuca jest pierwotna i wtórna profilaktyka. Rzucenie palenia jest zadaniem pierwszoplanowym, jednak bez wprowadzenia skutecznego programu badań przesiewowych nie ma możliwości poprawy wyników leczenia tej choroby.