Wybrane modele dyfuzji innowacji edukacyjnych w regionach a występujące w wybranych z nich modele kształcenia przedsiębiorczości

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie dwóch modeli rozprzestrzeniania innowacji edukacyjnych służących rozwijaniu i kształtowaniu kompetencji przedsiębiorczych w regionach oraz wsparcie procesu decyzyjnego dotyczącego wyboru modelu dyfuzji. Pierwszy z modeli nazywamy odgórnym (systemowym, instytucjonalnym), gdyż wykorzystuje on zastane struktury instytucjonalne (np. ośrodki doskonalenia nauczycieli) oraz system szkoleń kaskadowych rozszerzający zasięg użytkowania wypracowanych innowacji edukacyjnych, dzięki szkoleniom trenerów regionalnych. Drugi model rozprzestrzeniania innowacji nazywamy oddolnym (społecznościowym, pomocniczym), gdyż wykorzystuje on oddolną aktywność lokalnych podmiotów (np. organizacji pozarządowych) i opiera się na zasadzie pomocniczości. Pomocniczość zakłada, że dostarczenie innowacyjnych rozwiązań jest odpowiedzią na potrzebę działających już podmiotów lokalnych lub regionalnych i stanowi uzupełnienie oraz metodyczne wsparcie prowadzonej przez nich działalności edukacyjnej lub społecznej. Oba modele zostały przetestowane (obserwacje, studia przypadków) przez Małopolski Instytut Kultury w Krakowie we współpracy z partnerami, w ramach realizacji ogólnopolskich projektów edukacyjnych z wykorzystaniem ekonomicznych gier inspirowanych historią. Projekty te, zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Muzeum Historii Polski (2010, 2015) oraz Narodowego Banku Polskiego (2012–2013), bazowały zarówno na modelu odgórnym, jak i oddolnym. W ich ramach realizowano szkolenia za pośrednictwem ośrodków doskonalenia nauczycieli (model systemowy) oraz lokalne, oddolnie tworzone projekty w kształcie zaproponowanym przez zgłaszających się partnerów w regionach (model pomocniczy).