Women's Emergency Contraception Knowledge Level, Some Related Factors And Relationship With Health Literacy

Abstract

Amaç: Kadınların acil kontrasepsiyon hakkındaki bilgi düzeylerinin saptanması, ilişkili olduğu düşünülen bazı değişkenlerin incelenmesi ve sağlık okuryazarlığı ile ilişkisinin değerlendirilmesidir. Gereç ve yöntem: Bu çalışma, Haziran 2021-Ekim 2021 tarihlerinde arasında Sakarya’da bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniğine başvuran kadınlar üzerinde gerçekleştirilen kesitsel tipte bir araştırmadır. Çalışma grubu 456 kadından oluşmuştur. Çalışmada veriler, yüz yüze görüşme yöntemiyle elde edilmiştir. Kadınların acil kontrasepsiyon bilgi düzeyleri literatürden faydalanılarak hazırlanan 20 sorudan oluşan acil kontrasepsiyon bilgi formu ile değerlendirilmiştir. Bilgi sorularından 6.9 ve üzeri puan alanlar acil kontrasepsiyon hakkında bilgi düzeyi yeterli olarak kabul edilmiştir. Sağlık okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi için Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği Kısa Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde Ki-kare testi, Lojistik Regresyon analizi, K-Means Kümeleme Analizi ve Spearman Korelasyon Analizi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık değeri olarak p≤0.05 kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışma grubunu oluşturanların yaşları 18-49 arasında değişmekte olup, ortalama 34.50±8.61 yıl idi. Acil kontrasepsiyon ile ilgili olarak en çok doğru bilinen bilgi sorusu %38.4 ile “Ertesi gün hapı döllenmiş yumurtanın rahim içine yerleşmesini önler” iken en çok yanlış bilinen ise %12.5 ile “Acil kontrasepsiyon için ilişki sonrası RIA uygulaması, hiç doğum yapmamış kadınlar için uygun değildir” idi. Çalışmada kadınlardan %65.1’nin acil kontrasepsiyon ile ilgili bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu saptanmıştır. Kadınların Sağlık Okur Yazarlık Ölçeği puan ortalamasının 35.73±6.48 olduğu belirlenmiştir. Yapılan ileri analiz sonucunda “40 ve altı yaş grubunda olmak” ile “lise ve altı öğrenim düzeyine sahip olmak” yetersiz acil kontrasepsiyon bilgi düzeyi için iki risk faktörü olarak saptanmıştır. Acil kontrasepsiyon ile ilgili bilgi sorularından alınan puanlar ile sağlık okuryazarlığı ölçeğinden alınan puanlar arasında bir ilişki saptanmamıştır (r=0.029; p=0.531). Sonuç ve öneriler: Çalışmamızda kadınların yaklaşık olarak üçte ikisinin acil kontrasepsiyon hakkındaki bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu saptanmıştır. Kadınların acil kontrasepsiyon hakkındaki bilgi düzeyleri ile sağlık okuryazarlığı düzeyleri arasında bir ilişki saptanmamıştır. İstenmeyen gebelik ve isteyerek düşüklerin önlenmesinde acil konstraseptif yöntemlerinin bilinirliğinin artması oldukça önemlidir. Kadınların acil kontrasepsiyon hakkındaki bilgi düzeylerinin artırılabilmesi için konu hakkında sağlık otoriteleri tarafından eğitim etkinliklerinin yapılması ve bu yöntemlere ulaşımın kolaylaştırılması yararlı olabilir.