Who Were the Slavs who Destroyed the Fortress on the River Trave in 1181? The Origins of the Imperial-Pomeranian Alliance in the Early 80s of the 12th Century

Abstract

Analiza relacji Arnolda z Lubeki, Saxo Gramatyka i roczników niemieckich, zwłaszcza pe- gawskich pozwala na sformułowanie hipotezy dotyczącej udziału Słowian w walkach mię- dzy księciem sasko-bawarskim Henrykiem Lwem i cesarzem Fryderykiem I Barbarossą w latach 1178–1181. Początkowo, ze względu na swa zależność polityczną, Słowianie, w tym też Pomorzanie, bili się po stronie Henryka Lwa. Ich poparciem zachwiała sytuacja poli- tyczna księcia, w której Henryk znalazł się w drugiej połowie 1180 r. Słowianie (połabscy, zamieszkujący dawne tereny wieleckie i część Pomorzan) opuścili Henryka Lwa po śmierci Kazimierz I pomorskiego jesienią 1180 r. Po jego zgonie książę pomorski Bogusław I, który dziedziczył w ziemiach swego brata, rozpoczął negocjacje ze stronnictwem cesarskim. Stawką było uznanie pozycji politycznej księcia pomorskiego, który miał być wyłącznie cesarskim lennikiem. Saxo Gramatyk twierdził, że Bogusław uzyskał od cesarza tytuł księcia Słowian. Tytulatura ta godziła w pretensje duńskie i brandenburskie do panowania nad ziemiami sło- wiańskimi. Nie uważam przy tym, że rację mają historycy negujący uznanie Bogusława I za księcia Rzeszy przez cesarza Fryderyka I. Uznanie tego tytułu przez sąsiadów pomorskiego władcy z terenów Rzeszy książę musiał jednak sobie wywalczyć. Wiadomo jednak, że mu się to nie udało. Za świadectwo osiągniętego porozumienia uznać można atak wojsk słowiańskich na twierdzę na rzece Trawnie latem 1181 r. Największa szansę by tego dokonać mieli Słowianie połabscy (wagryjscy). Wbrew milczeniu historyków, zajmujących się dziejami Słowian na Połabiu, należy uwzględnić udział tych Słowian w wydarzeniach roku 1181. Być może więc ogólnie przyjęta data 1168 r. (upadek Rugii), jako termin kładący kres politycznemu znaczeniu Słowian Połabskich musi ulec zrewidowaniu. Zniszczenie zamku na Trave umożliwiło wejście na nią floty duńskiej, która skierowała się do obozu pod Lubekę. Upadek tej twierdzy umożliwił zamknięcie Lubeki pierścieniem oblężenia latem 118 r. W obozie lubekcim Bogusław I pomorski złożył cesarzowi hołd. Książę nie był zapewne jedynym władcą słowiańskim, który znalazł się obozie lubeckim. Niektórzy badacze twierdzili, że oprócz niego przez cesarzem pojawił się princeps Niklot. Niewykluczone jed- nak, że obok Bogusława I pomorskiego przed cesarzem pojawił się też jego najstarszy żyjący, dorosły już syn, Racibor.