Władztwo podatkowe i jego wpływ na budżety gminne

Abstract

Przedmiot badań: Przedmiotem badań jest próba określenia wpływu władztwa podatkowego gmin na ich budżety. Władztwo podatkowe nie dotyczy w jednakowym zakresie wszystkich podatków i opłat lokalnych. Możliwość obniżenia górnych stawek podatków, zastosowania ulg i zwolnień (bez ulg i zwolnień ustawowych) oraz kształtowania warunków płatności podatków i składania deklaracji podatkowych dotyczy podatku rolnego, leśnego, od nieruchomości jak również od środków transportowych, czyli podatków pobieranych przez samorządowe organy podatkowe. Należy się zastanowić, czy przyznany gminom zakres władztwa podatkowego może być związany z ryzykiem utraty stabilności finansowej jednostki.
 Cel badawczy: Celem niniejszego opracowania jest określenie wpływu władztwa podatkowego na budżety gmin.
 Metody badawcze: W opracowaniu zostały wykorzystane grupy metod typowych dla nauk społecz­nych. Jej elementami jest poznanie empiryczne związane z obserwacją, porównaniem i pomiarem, który dokonano w przedziale czasowym 2014–2018.
 Wyniki: Z przeprowadzonych badań wynika, że władztwo podatkowe nie dotyczy wszystkich rodzajów podatków. Gminy korzystają najczęściej z uprawnień związanych z obniżaniem górnych granic stawek podatkowych. Przypada na nie od 76 do 78% ogółu utraconych dochodów. Spośród konkretnych źródeł utraconych dochodów w tej grupie należy wskazać podatek od nieruchomości. Kolejną grupą, która generuje znaczny poziom utraconych dochodów, jest stosowanie ulg i zwolnień. W skali wszystkich typów gmin jest to 17%. W znacznie mniejszym stopniu gminy wykorzystują uprawnienia w zakresie umarzania zaległości podatkowych – 3% utraconych dochodów oraz roz­kładania na raty lub odraczania terminu płatności – 2% utraconych dochodów. Stosowanie przez gminy władztwa podatkowego skutkuje utratą części dochodów. W krótkim okresie rezygnacja z części dochodów może ograniczyć możliwość funkcjonowania bądź nawet konieczność pozy­skiwania dodatkowych środków finansowych. Natomiast w długim okresie pojawi się pozytywne oddziaływanie decyzji o pozostawieniu pieniędzy w rękach podatników.