W stronę relatywizmu etycznego Ludwiga Wittgensteina

Szymon Szczęch

doi:10.15633/lie.37

Abstract

The article is a commentary on Rush Rhees’s paper Some developments in Wittgenstein’s view of ethics which appeared in “The Philosophical Review” in 1965. Rhees’s article falls into two parts. The first one features mainly the author’s comments on Wittgenstein’s Lecture on ethics, whereas in the second one Rhees relates a discussion on ethics which he had with Wittgenstein in the late period of the latter’s life. It is the second part that I focus on in my article and I consider points where Wittgenstein’s view of ethics has changed. Two most significant traits of his new approach are: the shift from analysing Ethics in itself to analysing various systems of ethics, and relativism. I discuss possible causes and consequences of this standpoint and its relation to Wittgenstein’s earlier thoughts about ethics.

Highlights

Oczywiście o prezentację, by tak rzec, „materiału źródłowego”
Powyższe i im podobne kwestie porównuje Wittgenstein do pytania o to, który z dwu patyków jest dłuższy, gdy widzi się je w powietrzu drżącym od rozgrzanego asfaltu. „Ale jeden z nich z pewnością musi być dłuższy” – może napierać rozmówca. „Jak mamy to rozumieć?” – odpowiada sceptycznie Wittgenstein
Najistotniejszym podobieństwem pozostaje jednak kwestia niewypowiadalności, a w takiej mierze, w jakiej jest ona fundamentalna dla całości Wittgensteinowskiego myślenia o etyce, pomimo wszystkich różnic, jakie dzielą w tej materii „wczesnego” i „późnego” Wittgensteina, można mówić o niezmiennym stanowisku, które „obu” tych filozofów zawsze łączyło

Summary

Introduction

Oczywiście o prezentację, by tak rzec, „materiału źródłowego”. Tekst Rheesa komentuje bowiem wprawdzie kwestie poruszane w Wykładzie o etyce – opublikowanym w tym samym numerze „The Philosophical Review” w ogóle po raz pierwszy – najbardziej cenna jest jednak ta jego część, która przedstawia zapis kilku rozmów, jakie autor odbył z Wittgensteinem w późnym okresie jego twórczości. Skoro bowiem kwestię ewidentnie etyczną – propozycję Rheesa, by porozmawiać o tym, czy zabójstwo Cezara przez Brutusa było rzeczą cnotliwą, czy też wyjątkowo złą, Wittgenstein ucina krótko, mówiąc, iż nie jest to coś, o czym w ogóle można by dyskutować – a podobny los dzieli również pytanie Kierkegaarda: „Czy człowiek ma prawo dać się zabić za prawdę?” – to reakcja taka może powstać jedynie w wyniku spojrzenia na etykę całkiem odmiennego niż potocznie przyjmowane.

Results

Conclusion