Akdeniz’deki Türk Hâkimiyetinin Görsel Temsili: Tuvallerde Preveze Deniz Zaferi

Abstract

Galibiyet veya mağlubiyetlerle sonuçlanan Osmanlı savaşlarının tasvir edilmesi, resim sanatı içerisinde nesiller boyu sürdürülen geleneğin bir parçasını oluşturmaktadır. İnsanlar geçmişte yaşanan olayları her ne kadar yazılı kaynaklardan öğrenmiş olsalar da dünyada iz bırakan gelişmeleri, bilhassa da savaşları zaman zaman bu tür betimlemeler aracılığıyla zihinlerinde canlandırmışlardır. Bu durum, kahramanlık fikriyle beslendiğinde yerini hamasî bir imgeye bırakmıştır. Bunun en belirgin yansımalarını, Türk resminde Preveze Deniz Zaferi (1538) konulu tuvallerde görmek mümkündür. Türklerin Akdeniz’de üstünlük kurmalarını sağlayan en büyük donanma savaşlarından biri olarak tarihe geçen bu mücadelenin görsel belge niteliğine dönüşmesi, bu resimler sayesinde gerçekleşmiştir. Çünkü Osmanlıların yenilmezliğini zihinlere kazıyan bu imaj, güçlü Türk imgesinin doğuşunda önemli role sahiptir. Aynı zamanda Osmanlı tarihsel anlatısına görsel açıdan büyük katkı sağlamaktadır. Üstelik ilk ürünlerini de 19. yüzyılın ortalarından itibaren vermeye başlamıştır. Fakat Preveze Deniz Muharebesi’nin bu alandaki önemi, bir Türk ressamın fırçasından çıkan en erken tarihli Osmanlı savaş tablosunu resim sanatına kazandırmış olmasıdır. Bu makalede ise Preveze Zaferi temalı tablolar üzerinden Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki hâkimiyet imajının görsel unsurları tartışılacaktır.