Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimlilik İndeksi ile Etkinlik Analizi: A Grubu Hastanelerde Bir Uygulama

Abstract

Sağlık hizmet sunumunda kritik role sahip kurumlar olan hastanelerin üretim süreçlerindeki etkinliklerinin sağlanması bir gerekliliktir. Bu araştırma ile Türkiye’de kullanılan hastane sınıflandırma sistemine göre A-1 ve A-2 grubu hastanelerin 2018-2020 yıllarına ait verilerini kullanarak bulundukları illerin sağlık alanındaki etkinliklerinin ölçülmesi ve etkinliklerinin yıllar içerisindeki değişimlerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, araştırmada non-parametrik bir yöntem olan Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Malmquist Toplam Faktör Verimlilik İndeksi (MTFVİ) yöntemleri kullanılmıştır. A-1 grubundaki illerin ölçeğe göre sabit getiri varsayımı altında yapılan VZA’ne göre (CCR modeli) üç yıl için sırasıyla %53,1; %53,1; %56,2’si etkindir. Ölçeğe göre değişken getiri varsayımı altında (BCC Modeli) yapılan analize göre ise etkin olan illerin oranı %65,6; %68,7; %75’tir. Bu iki analiz sonucunda etkin olmayan iller için örnek almaları gereken iller belirlenmiş ve etkin sınırda üretim için girdi değişkenlerinde yapılması gereken değişiklikler ile ilgili önerilerde bulunulmuştur. MTFVİ sonuçlarına göre, 2018-2019 periyodunda 24 ilin; 2019-2020 periyodunda 8 ilin toplam faktör verimliliklerinde iyileşme olduğu görülmüştür. A-2 grubunda ise CCR modeline göre illerin %45,4, %36,3 ve %27,2’si; BCC modeline göre %66,6, %63,6 ve % 45,4’ü etkindir. MTFVİ sonuçlarına bakıldığında ise, 2018-2019 periyodunda 23; 2019-2020 periyodunda ise 17 ilin toplam faktör verimliliklerinde iyileşme olmuştur. Her iki periyotta da bu iyileşmelerin kaynağının neredeyse tüm illerde sadece teknolojik ilerlemeler olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
 Anahtar Kelimeler: Etkinlik Analizi, Veri Zarflama Analizi, Malmquist Toplam Faktör Verimlilik İndeksi
 JEL Sınıflandırması: D24, I10, G20