Types of Stigmas the Context of Friend-Foe Distinction in the Qur'an

Abstract

İnsan, tarihin her döneminde kendisine ait olabileceği bir topluluk bulmuş, bulamadığı zaman da bu topluluğu kendisi ortaya koymuştur. Topluluk içerisinde yaşayan gruplar her zaman aralarında birliği sağlayamamış, bazı durumlarda gerek birey gerek toplum birtakım ayrımcılığa, dışlanmaya veya ötekileştirilmeye maruz kalmıştır. Birey veya grupta yer alan farklılıklar, toplumdan topluma değişiklik göstermiş ancak buna rağmen damgalama ve sonucunda getirdiği ayrımcılığın önüne geçilememiştir. Kişi veya grup merkezli oluşan ön yargılar sonucunda toplum içerisinde dost-düşman ayrımının meydana geldiği bilinmektedir. Kur’an-ı Kerim’in indiği toplumda ve bu kaynağın haber verdiği geçmiş toplumlarda da bu tür damgalamalarla ve ayrımcılıklarla karşılaşmak mümkündür. Bu ayrım çerçevesinde çalışmamızda Kur’an’da düşman olarak damgalanan birey ve gruplar, bu damgalamanın sebepleri ve damgalamanın bir sonucu olarak ortaya çıkan yapısal ayrımcılık ele alınmıştır. Geçmişte meydana gelmiş hadiseleri anlatan, tüm insanlara uyarılarda bulunan ve günümüz için ışık tutan bu ayetler rehberliğinde sosyolojide önemli bir teori olan damgalama teorisi yorumlanmaya çalışılmıştır. Her ne kadar Kur’an’da düşman olarak damgalama olduğu görülse de Allah’ın kullarına karşı ne kadar rahmetli olduğu, yer alan damgalamanın bir uyarı mahiyetinde yapıldığı, yaptıklarından geri dönerek pişman olup tövbe edenlerin tövbesini kabul ettiği vurgusuna ulaşılmıştır. Buna bağlı olarak damgalamanın ayrımcılık ve dışlanma yerine ıslah edici bir uyarı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.