Turkish Exhibitionism in the Cold War Period: Social and Cultural Aspects of Kenan Özbel Exhibitions

Abstract

Soğuk Savaş’ın etkilerini Türkiye’de ve dünyada yaşamın her alanında gözlemlemek mümkündür. Sürecin, sergicilik faaliyetlerini dahi derinden etkilediği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, başlarda resim sergilerinde yer alıp II. Dünya Savaşı’nın ardından ise etnografik eserlerden bir araya getirdiği koleksiyonunu Türkiye’ye ve dünyaya tanıtan Kenan Özbel’ in sergilerine odaklanılmıştır. Özbel’ in 1947-1989 yıllarında sanatseverlerle buluşan parçaları, Türkiye’de Vakko, özel galeriler, banka galerileri ve üniversite sergilerinde; Avrupa’da ise Paris, Roma, Strazburg gibi güzide sanat şehirlerinde sergilenmiştir. Demokrat Parti döneminde Amerikalılarla yakın ilişki içinde olan Kenan Özbel, çeşitli Amerikan derneklerinde de sergiler açmıştır. Dünyaca ünlü Steuben Cam Şirketinin 490 bin kişinin beğenisine sunulan “Asian Artists in Crystal” sergisine de eser katkısı yapan Özbel evrensel bir isim haline gelmiştir. Özbel’in bütün bu sergileri ve Soğuk Savaş kültürel politikasının sanatı nasıl kuşattığını gözler önüne seren Steuben Glass Sergisi’nin Türkiye’deki yansımaları bu araştırmanın temelini oluşturmaktadır. Yurtiçi ve yurtdışı sergilerinin sanayi, ekonomi, diplomasi ve küçük el sanatlarıyla ilişkisi konu edilirken aynı zamanda Türkiye’deki sergicilik faaliyetlerinin tarihsel süreçlerle ne denli ilişkili biçimde yürüdüğü retrospektif bir bakış açısıyla ortaya konmuştur.