Turkey's Post-Cold War Security Threat Perception: A Review Over Decisions to Send Troops Abroad

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’nin Soğuk Savaş sonrası güvenlik tehdidi algılamalarını, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından kabul edilen askeri tezkere kararları üzerinden incelemektedir. Teorik çerçeve bakımından Kopenhag Okulu’nun güvenlikleştirme yaklaşımını kullanan bu çalışma, Soğuk Savaş sonrasında TBMM tarafından kabul edilen askeri tezkere kararlarının gerekçe metinleri Türkiye’nin güvenlik tehdidi algılamaları bakımından analiz etmiştir. Nitekim askeri tezkerelerin her birine ait bir gerekçe metninin bulunuyor olması, güvenlikleştirme yaklaşımının bu konuya yönelik iyi bir çerçeve oluşturabilmesinin önünü açmaktadır. Bu noktada, TBMM tarafından, 1990-2021 yılları arasında toplamda 95 askeri tezkere kabul edilmiştir. Bu askeri tezkerelerin 47 tanesinde gerekçe olarak Türkiye’nin güvenliği ve/veya Türkiye’ye yönelik bir güvenlik tehdidi belirtilmiştir. Çalışmanın ulaştığı en temel sonuç, Türkiye’nin Soğuk Savaş sonrasındaki güvenlik tehdidi algısı, güney kara sınırındaki meseleler etrafında şekillendirdiğidir. Bu noktada, bir süreklilik halinde, Irak ve Suriye’den askeri ve/veya düzensiz göçe dair bir güvenlik tehdidi algılayan Türkiye, zaman içerisinde söz konusu bu tehdit algılamalarının kaynağı olarak PKK/YPG/PYD ya da DEAŞ gibi devlet dışı aktörlerin de içerisinde bulunduğu farklı aktörleri belirtmiştir. Elbette ki söz konusu bu dönemde Türkiye’nin güvenlik algısı yalnızca askeri tezkerelere konu olmuş ülke veya aktörlerce şekillenmemişse de askeri tezkerelerin incelenmesi somut bazı çıkarımlar yapılabilmesine olanak tanımıştır. Bu noktada, Türkiye’nin güvenlik algısı 1990’larda Irak’tan kaynaklı meselelerle şekillenmişse de sonradan Suriye’den kaynaklı meselelerle birlikte büyük bir değişim geçirdiğini söylemek mümkündür. Bu süreç irdelendiğinde hem güvenlik tehdidinin kaynaklandığı aktör sayısında bir artış gözlemlenmiştir hem de tehdidin konusunun ve yapısının çeşitlendiği görülmüştür. Bunun yanında tüm bu başarılı güvenlikleştirmelerde, güvenlik tehdidi bakımından askeri sektör birincil olarak mevcut iken, aynı zamanda, ekonomik ve toplumsal sektör de tezkere metinlerinde zaman zaman vurgulanan sektörler olmuştur.