Trzy generacje terapii poznawczo-behawioralnych – rozwój i założenia teoretyczne

Abstract

Teorie poznawczo-behawioralne są jednymi z najmłodszych koncepcji w psychologii klinicznej. Ulegają one ciągłym przemianom, co rodzi wiele nieporozumień i błędnych interpretacji. Niektórzy autorzy uważają, że jest to koncepcja „mało spójna”, a kwestie osobowości schodzą na dalszy plan, „gdyż jest to bardziej psychologia zachowań, procesów i struktur poznawczych niż psychologia człowieka” (Sęk, 2005, s. 106). Historia rozwoju koncepcji poznawczych pozwala zrozumieć jej założenia, aktualne miejsce w psychopatologii oraz obecny stan wiedzy. Podział na tzw. trzy generacje koncepcji poznawczo-behawioralnych pozwala oddzielić stereotypy dotyczące tej koncepcji od jej właściwego obrazu. W artykule opisano aktualny stan teorii poznawczych z uwzględnieniem najnowszej generacji koncepcji poznawczo-behawioralnych, obejmujących: terapię poznawczą opartą na uważności (MBCT), terapię akceptacji i zaangażowania (ACT), jak również terapię schematów (SFT).